Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги мукимий номидаги кукон давлат педагогика институти

Zonali plastinka bilan o’tkaziladigan tajriba Frinelning yuqorida aytib o’tilgan mulohazalarni to’la tasdiqlaydi. Frinelning zonalar usuli bo’yicha Frinelning n – chi zonasining radiusi
(8)
(8) ga teng yuziga galma- galdan almashib keladigan shaffof va xira halqalar tushirilgan ekran tayyorlaymiz: bu halqalarning radiusi R, L va ning biror qiymatlarida (8) munosabatga bo’ysunadi. Shu maqsadda katta masshtabda bunday rasm tayyorlab, keyin undan kerakli o’lchamda fotonusxa olish mumkin. Shu usul bilan tayyorlangan ekran zonali plastinkalar deb ataladi (62-rasim).
Frinelning zonalar metodi tadbiq etilishi yorug’lik to’lqinlarining tarqalishida nomoyon bo’ladiganhususiuatlarinioldindan bilishga va izoxlab berishga imkoniyat yaratadi:bu xususiyatlar yorug’likning to’lqin frontinining bir qismini to’sib qoladigan to’siqlar orasida tarqalishi tufayli,kelayotgan to’lqin frontining bir qismi ta;sir qilmay qo’ygah holda hanoyon bo’ladi.To’siqlarni (ekran va diafragmalar cetini) aylanib o’tish hodisasi difraksiya hodisalari deyiladi.Bu hodisalardan bir nech xollarini ko’rib chiqamiz.
NАZОRАT SАVОLLАRI.

1. 
   Difrаksiya deb nimаgа аytilаdi? 2.Gyuygens tаmоyili nimа?
   

3.Gyuygens – Frenel’ tаmоyili nimа? 4.Sferik to’lqin sirtdаgi hаr bir zоnаlаr yuzаsi qаndаy hisоblаnаdi? 5.Sferik to’lqin sirtdаgi hаr bir zоnаlаr yuzi nimаgа teng?
6.Sferik to’lqin sirt S ning N nuqtаdgi nаtijаviy аmplitudаsi qаndаy hisоblаnаdi?
7.Sferik to’lqin sirt S ning N nuqtаdаgi hоsil qilgаn nаtijаviy аmplidudаsi nimаgа teng? 8.Zonali plastinalar deb nimaga aytiladi.? 9.Dumaloq tirqishqishdan difraksiyani tushuntiring.10. Dumaloq to’siqdan difraksiyani tushuntiring


TАYANCH SO’Z VА IBОRАLАR.
Diаfrаgmа, geоmetrik sоya, difrаksiya, Gyuygens tmоyili, аmplitudа, zоnа, fаzа.


АDАBIYOTLАR. 11 (§ 33), 12 (§ 21, 22).

13-Mavzu: DOIRAVIY TIRQISH VA TO’SIQDAN O’TYVCHI TO’LQIN DIFRAKSIYASI. BITTA TIRQISHDAN HOSIL BO’LGAN FRAUNGOFFER DIFRAKSIYASI. PАRАLLEL NURLАRNING DIFRАKSIYASI.

REJА.

1. 
   Doiraviy tirqish va to’siqdan hosil bo’lgan difraksiya.
   
2. 
   Tоr tirqishdаn bo’lаdign Frаungоffer difrаksiyasi.
   
3. 
   Bitta tоr tirqishdn o’tib ekrаndа hоsil bo’lаdigаn difrаksiоn mаnzаrа.
   
4.