Физик-кимёвий хоссалари. Ўзига хос сарғиш – яшил, ўткир ҳидли газ. Сувда кам эрийди, босим остида суюқ ҳолда ташилади . Ҳаводан 2,5 марта оғир, шу сабабли атмосферанинг пастки қисмида йиғилади. Заҳарлаш концентрацияси – 0,01мг/л. Ўлдириш концентрацияси -0,1 мг/л.Ҳавода 5-10 мг/л концентрацияда ўлим бирдан юз бериши мумкин.
Таъсири. Буғлари билан тўқнашганда шиллиқ қават (кўз, нафас йўллари, бурун) куйиши натижасида кўкракда ўткир оғриқ, кўруқ йўтал, қоринда ичбуруғ пайдо бўлади. Кўзни ачиштиради.
Зарурий тадбирлар. Тери ва нафас аъзоларини ҳимояловчи воситалар кийилади; Хлор тўкилиши тўхтатилади ёки соз ҳолдаги сиғимга қуйиб олинади; Қутқарувчилар ва тиббиёт ходимлари чақирилади;
Зарарланган ҳудуддаги аҳоли хабардор қилинади, ҳимоя воситалари тарқатилади, зарур бўлган дегазация қилинади ва 13км узоқликка эвакуация қилинади. Ҳимоя воситалари сифатида ишқорий – кислотали махсус ҳимоя костюми, В-индексли газниқоб, в-маркали филтирловчи газниқоблардан фойдаланилади.
Зарарсизлантириш (нейтрализация) – 1 тонна хлорни зарарсизлантириш учун 120 тонна сув ишлатилади, шунингдек уни нейтрализация қилиш учун 20 % ли каустик сода эритмасидан фойдаланиш мумкин.
Биринчи тиббий ёрдам. Жабрланганлар тоза ҳавога олиб чиқилади, газниқоб ечилади, кўз ва шиллиқ қаватлар 15 мин. Давомида 2% ли сода эритмаси билан ювилади. Нафас олиши кузатилмаса оғиздан- оғизга усулида сунъий нафас берилади. Ичимлик сифатида содали сут ва кофе берилади.
АММИАК
Кучли таъсир этувчи килувчи захарли модда – Аммиакдан захарланиш билан боглик фавкулодда вазиятларда химояланиш усуллари.
Аммиак – «кучли таъсир килувчи зарарли модда» КТЗМ хисобланиб узига хос уткир хидли, рангсиз, хаводан деярли 2 марта енгил булган бугувчан газ. Кайнаш температураси + 33,4 С сувдан жуда яхши эрийди. Босим оширилганда ёки аммиак совитилганда у осонлик билан рангсиз суюкликка айланади, уни саноатда совуткич воситаси сифатида, азотли угитлар олишда ва бошка максадларда ишлатилади. Агар аммиакли идишлар киздирилса ёки хаво билан 4: 3 нисбатда аралашса портлаш юз беради. Сезиш концентрацияси - 0,037 мг/л бинодаги йул куйилиши мумкин булган концентрацияси 0,02 мг/л, ахоли яшайдиган жойда 0,0002 мг/л, 1 соатли экспозицияси захарлаш даражаси 0,25 мг/л, улимга олиб келувчи концентрацияси 3,8 мг/л, 50 -100 мг/л, дозада шу захоти улим юз беради.
Физик – кимиёвий хусусияти: (энциклопедиядан) НЗ- азотнинг8 водород билан хосил килган энг оддий бирикмаси : уткир хидли, рангсиз, сувдан яхши эрийди. (оС дан 1 мл сувдан 1176 мл(0,0907).
Аммиакнинг сувдаги эритмаси кучсиз азот. Куп аммиак нитрат кислота олишга сарфланади. Ундан совитувчи восита сифатида фойданилади. Аммиак Узбекистонда Чирчик, фаргона ва навоий кимё комбинатларида синтез килинади, бунинг учун лозим булган азот хаводан, водород эса бухаро табиий газидан конверсия усули билан олинади.
Do'stlaringiz bilan baham: |