лар ж анубий деспотияларнинг давлат курилиш ига ма-
даният унсурлари ва куникмаларининг сингишида р е-
трансляторлар булиб хизмат к,илди деб тахмин к,илиш
мумкин. Аммо манбалар бу хакда хеч кдндай хабар
бермайдилар.
Ушбу вилоятларнинг айримлари узларининг махдл-
лий хукмдорларини сакдаб к,олдилар. М асалан, Ю нида
бу — Ши
деб аталувчи хукмдор эди, бошкд вилоятлар
Кангуй сулоласи авлодлари томонидан бош кдрилар
эди. Ги х,окимлигининг князи ва Самарканд Сурди-
нинг юэчжилардан келиб чик,кдн ва хукмдор Кангуй
урути билан кдриндош булган Джаовулар шулар ж ум -
ласидан эдилар. М аълумотнинг мавжуд эмаслиги ту-
файли уларнинг иттиф окда Кангуй хукмдорининг хд р
бий ю риш ларида уз к,ушини билан кдтнашишга м аж -
бур булган вассал хукукдари билан кдбул к,илинган-
лиги ёки унга улпон тулаганликлари маълум эмас.
Шунга ухшаш бошкд давлатларда булгани сингари
хукмрон юк,ори табакднинг даромади хдрбий улжалар
ва улпонлардан таш кил топар эди. Х,арбий асирлар
кул к,илинган деб, х,исоблашга асослар бор.
Кангуй уз к,удратининг чукдисига чик,к,ан даврда
ф аол равиш да боск,инчилик сиёсатини олиб борган ва
табиийки давлатнинг даромадлари улкан эди. Э рам из
нинг дастлабки асрларида Лю, Яньцай ва Янь вилоят-
лари истило к,илинганлиги маълум23. М анбада улардан
улпон олинганлиги, масалан, Янь (Урал буйи сармат-
лари) улпонни «сичк,он зотидан булган х,айвонларнинг
териси билан» тулаганлиги х,ак,ида маълумот бор24. К е-
йинрок, Алань деб к,айта номланган Яньцайда келиб
чик,иши сарматлардан булган халкдар яшаган эдилар.
У Ш аркай Орол буйида жойлаш ган деб х,исобланади,
ах,олиси эса бир кдсми кучманчи булиб шимолда, бир
к,исми утрок,
дехдончилик билан шурулланувчи, «лой-
дан к,илинган деворлар ортида яшовчи» утрок, дехдон-
лар булиб, Сирдарёнинг дельта к,исмида жамланган
эди. К онф едерацияга утрок, ёки ярим кучманчи халд-
ларнинг турли х,укук,ий мак,ом билан киритилиши Кан-
гуйни ярим кучманчи давлат деб аташга имкон берув-
чи узига хос хусусиятни вужудга келтирди.
Ик,тисодий х,аётга савдонинг курсатган ролини таъ-
кидлаб утмаслик мумкин эмас. Ягона сиёсий бир-
лашма доирасида савдо-сотик,
учун кулай ш ароитлар
мавжуд эди. Д ехдончилик ва чорвачилик мах,сулотла-
24
рини, шахдр хунармандчилиги буюмларини айирбош -
лашдан иборат булган давлат ичидаги савдодан таш кд-
ри Кангуй оркдли халкдро савдонинг гавжум йуллари
утар эди. Буюк Ипак йули деб аталувчи халкаро савдо
йуллари тарморининг ш аклланиш и Кангуй м авж уд
булган даврга турри келди. М анбалар эрамизгача булган
II
асрдан бошлаб Фарронани ва Тарим хдвзасини Кангуй
ва Яньцай худуди оркали Волга буйлари ва Урал атро-
фи
билан борловчи мух,им савдо йули булганлигини
кайд этадилар. Бошкд йуллар Бактрияга борар эди.
Кангуй оркали утувчи товарларнинг харакати устидан
назорат к,илиш афтидан хукмдорнинг мух,им хукуки
булган. Буни Хитойнинг
к , и з р и н
дииломатик ф аолия-
тидан хдм билиб олиш мумкин. Бу фаолиятнинг мак,-
сади эса ана шу йулларда Кангуйнинг таъсирини за-
ифлаш тиришдан иборат эди.
Do'stlaringiz bilan baham: