Узбекистон ре с п у б л и к а с и олий ва у р т а махсус т а ь л и м вазирлиги д и л о ро м ёрм атова



Download 12,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/108
Sana25.02.2022
Hajmi12,02 Mb.
#270107
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   108
Bog'liq
tdau-2-113

Караганда устунли- 
ги шундаки харорати 450°С атрофда булиб хавога жуда куп захарли 
бирикмалар чикиб кетаётганда бу усулдан фойдаланиш мумкин. Э лек­
тро фильтрнинг иш жараёни электр токи кучсизланиш натижасида чанг 
зарралари чукади. Бу усул билан газни тозалаш натижасида 97% гача 
захарли моддалардан тозалайди. Электрофильтр чанг зарраларининг 
майдасигача (0,2 м кг) тозалаш имконига эга. Хозиргача хеч бир усулда 
шунча хажмдаги майда зарраларни тозалай олмайди. Бу усулда сувдан 
фойдапанилмайди, аммо электр токи билан ишлагани учун техника 
хавфсизлигига тулик риоя килиш лозим.
Хавога захарли газларни ташловчи корхоналардан чиккан бирикма­
лар шу тар и ка тозалаш усуллари амалиётда кулланилади.


8. БОБ. АТРОФ-МУХИТНИ ТОЗАЛАШ УСУЛЛАРИ
8.1. Окар сувни тозалаш усуллари
Саноатда сувдан ж уда куп фойдаланилади, тармокларда зарур иш- 
ларнинг бориш учун у хом аш ё, иссиклик етказувчи, эритувчи, зарур 
ж ойда кислорд ва водород манбаи, буёвчи, тозаловчи ташувчи хисоб­
ланади.
Сув уз вазифасига кура эн г зарур минерал хисобланади, токи биос­
ферада сув йук жойда хаёт йук, сув бор жойда тупрокда микроор- 
ганизмлар тирик хаёт ниш онасини курсатади.
Сув шундай зарур м инерал-ки аввало, инсоннинг хаётий жараёнида 
у эн г биринчи зарур нарсалар турига киради, уни истеъмол килишдан 
таш кари узига зарур озик-овкат мах,сулотларни хам сув билан пиши- 
ради, тозалик-озодалик иш ларида сув энг биринчи вазифани эгаллайди. 
Бундан ташкари сув тириклик манбаи булган усимликларни усиб ри- 
вожланишида хам асосий уринни эгаллайди.
2-расм. Сувнинг фойдаланишига караб гурухларга булиниши.


Бундан ташкари саноатда хам сув купгина тармокларда иш жараё- 
нининг бориши учун асосий ахам иятга эгадир. Саноатда сув сарфи жуда 
катта булади, шунинг учун уни тозалаб кайта ишлатиш м аксадга муво- 
фикдир. Сувдан тежаб фойдаланилмаса, албатта олинган махсулот- 
ларнинг таннархи ортиб боради, шу билан бирга сув оркали атмос­
ферага ташланган захарли моддалар микдори ортиб боради, экологик 
мувозанат бузилади.
Ичадиган ичимлик сувнинг таркиби мутлако тоза ва зарарсиз бу­
лиши ва давлат назорати 2874-82 стандартига тугри келиш и керак. 
Техник сувлар ичишга яроксиз ифлосланган булгани учун тоза сувга 
нисбатан арзон булади. Окар сувни тозаламасдан ичиб булм айди, аммо 
кишлок хужалик экинларини бем алол сугориш мумкин.
Энергетик сув тоза ва таркибида туз б^лмаслиги керак, ундан пар 
хосил булади. Марказий иситиш трубаларида сув пар ва сув холида 
эркин айланиши учун тоза булиниш и талаб килинади. И ссик сув тру- 
балар ва батареялар оркали харакатда булади. Сув таркибида тузлар бу­
либ тоза булса труба деворларига чукиндилар утириб колади. Трубалар- 
дан сувнинг осон утиши учун доим о тозаланган булади. Саноатда 
айланма сув бир неча марта иш латилади. Технологик сувлар хам махсус 
талабларга жавоб бериши керак.
Саноат корхоналарида тоза сув купинча техник сувга кушилади 
бунга сабаб, сувнинг ифлосланганлик меъёрини бир маром да ушлаб 
туриш учун сув меъёрини сув куш иб саклаш, уни тозалаш га Караганда 
арзон ва осон аммо сувдан фойдаланиш да хужасизликка йул куйилади. 
Корхоналардан сувдан кандай холда фойдаланилмасин иситилади. 
Совутиладими бари бир сув парланиб, сочилиб, томчилаб ва бошка 
сабаблар натижасида йуколиб, камайиб боради.
Сувнинг ифпосланиши унинг сифатига куйидагича таъсир килади.
- камайиб таркибида сульфат ва нитратлар микдори ош иб боради.
- Ер ости ва дарё сувларида кальций, магний ва кремний купайиб 
кетса улар тез ювилади. А ччик кислотали ёмгирлар ёгиш и тог жинс- 
ларни эритади.
- Оддий сувда огир металлар кургошин, кадмий, симоб, миш ьяк ва 
фосфат нитрат ва нитритларнинг булиши.
- Ер остидаги ва ер устидаги сувларда окова сувлар-оркали тузлар- 
нинг купайиб бориши.
- Сувда органик бирикмаларнинг ёки биологик тургун узок сакла- 
надиган пестицидлар, супер экотоксикантлар, канцероген ва мутация 
чакирувчи моддаларнинг булиши.
- Тоза ичимлик суви таркибида кислороднинг камайиб кетиши.
- Сув хавзаларида вируслар, замбуруглар ва ю кумли касаллик ча­
кирувчи бактерияларнинг булиши.
- Тоза табиий сувнинг радиоактив моддалар билан ифлосланиш и.


- Нефть махсулотлари, фенол, органик моддалар, ёкилги мойлаш 
материаллари.
- энг хавфли захарли моддалар саноат корхоналари, (куп заводлар, 
Целлюлоза-когоз заводлари, транспорт ташкилотлари оковаси ва бошка­
лар) сувни ифлослантирувчи манбаи хисобланади.
Сувни тозалашни бир неча усуллари мавжуд булиб биз уларни ку- 
риб чикамиз.
Сувни тиндириш ёки чуктириш усули билан тозалаш.
О кар сувлар дарё, канал ва катта арикларнинг сувлари жуда тез 
ифлосланади, бунга сабаб атмосферадан газ холида чанг ва кора куялар 
микдорда тушади.
О кар сувлар га четдан киш лок хужалик усимликларни сугоришдан 
ортган таркибида минерал угитлар, пестицидлар, нитрит саклайдиган 
сувлар, саноат корхоналарида бирон бир махсулотни олиш учун ишла- 
тилиб кейин яроксиз холга келган сувлар, ёмгир ва кор билан тушган 
ёмгир сувлари келиб туш ади. Табиийки бу сувларнинг таркиби хар кан­
дай тоза сувни ифлослантириш имконига эга булади.
Сувнинг таркибида заррачалар жуда куп булади, улар келиш 
манбаига караб йирик ва м айда булиши мумкин. Сувни чуктириб ёки 
тиндириб тозалашда заррачалар йирик булиб сув секин окса у холда 
тозалаш ишлар тезрок беради.
Сув тиндиргичлар ётик, туртбурчак шаклда булади, тиндиргич т^- 
сик куйилади, шунда унинг харакати совутилади. Тиндиргичдаги сувни 
тугри таксимлаш учун унинг эни буйлаб тешикли тусиклар урнатилади. 
Ё ти к тиндиргичларда сувдаги зарралар паралелограмма ко ну ни кучига 
биноан тиндиргич тагига чукади ёки сув окими билан тиндиргичдан 
чикиб кетади. Бу эса уз навбатида икки сув окими билан тиндиргичдан 
чикиб кетади. Бу эса уз навбатида икки тезликнинг узаро нисбатига бог­
л и к булади.
Тик тиндиргичлар цилиндр, туртбурчакли, конуссимон, тункарил- 
ган пирамида холида булиб, унга сув марказий кувирдан киради, 180°С 
бурилиб пастга тушади., сунгра юкорига харакатланади. Тиндирилган 
сув айланма новлар оркали пастга тушиб фильтрловчи хоналарга окиб 
боради.
Ёпик тиндиргичларда сув харакатининг тезлиги одатда 2-4 мм/сек, 
тик тиндиргичларда эса 1 мм/сек булиб сувнинг тиндиргичдан ^тиш 
вакти 4-8 соатга чузилади.Тиндиргичнинг икдисодий самарадорлиги за- 
мон талабларига унга мос келмайди.

Download 12,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish