Узбекистан Республнкаси Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги Самарканд кишлак хужалик ииститути


Ем-хаш ак тайёрлаш ни ташкил этиш



Download 6,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet201/257
Sana22.02.2022
Hajmi6,21 Mb.
#112261
1   ...   197   198   199   200   201   202   203   204   ...   257
Bog'liq
Qishloq xojaligi korxonalari ishlab chiqarishini tashkil etish

16.3. Ем-хаш ак тайёрлаш ни ташкил этиш
Қиш лоқ хўжалик корхоналарида алмашлаб экиш схемаси ва 
даҳалар бўйича ем-хашак тайёрлаш режаларини тузишда шу режа­
лар асосида хар бир озиқабоп экиннинг асосий хосили ва қўшимча 
махсулот сифатида олинадиган озикалар агротехника тадбирларини 
ўтказиш ва йигим-терим даврини аник белгилаб, уни ўтказишга
227


графиклар тузиш максадга мувофиқдир.
Бу борада режа бўйича қўшиладиган хосилни, ҳар бир озика 
экинлари 
бўйича таъсир 
этувчи 
омилларни 
алоҳида-алоҳида 
хисоблаш мумкин. Бунинг учун махсус илмий-тадқиқот институт- 
лари ишлаб чиккан меъёрлардан фойдаланилади.
Пичан ўриш ва уни маълум даражада қўритилгандан кейин 
йигиб олиш, ғарамлаш, ташиш, юклаш, тушириш ишлари ҳозир тўла 
механизациялаштирилган ва бу максад учун машиналар системаси 
мавжуд.
Пичан жамгаришда Т-2,1 маркали трактор, гарамлашда ГБУ-6 
маркали, пресслашда П С Б -1,6 маркали прессподборшик каби меха­
низация воситаларидан фойдаланилганда ем-хашак от ва қўл кучи 
билан жамгарилгандагига Караганда нобудгарчилиги 2-3 баробар 
камаяди. Урим-йигим технологияси хўжаликдаги техника воситала­
рига караб белгиланади. Хўжаликда прессподборшик бўлмаса, ПКС- 
2М, П С Б -1,6, ВНХ-ЗБ хамда ВНБ-3,0 ва хоказо маркали техника во­
ситаларидан фойдаланиш мумкин. ППВ -1 ,6 типдаги прессподбор­
ш ик билан пресслаш куйидагича таш кил этилади: ў т трактор 
ўрогида ўрилади, қуритиб пичан килинади, трактор хаскашида 
йигилади, пресслаб тайёрланади ва тойлаб тўплаш техникаси ёрда­
мида ю кланади. Сўнгра озиқа сақланадиган жойга ташилади.
Тайёрланган ўтлар хажми аниқланиб, махсус далолатнома акт- 
лар билан кабул килиб олинади. Бу актда ўт йигиштирилган жой- 
нинг номи, йиғиб олинган ўт хоснлдорлиги, гарамлар сони, 
огирлиги, улар ҳажминиг кубатураси, улардаги ўтлар сифати 
кўрсатилган бўлади. Далолатномани озика тайёрловчи бригада бош­
лиги ва хўжалик томонидан кабул килиб олувчи шахе имзолайди. 
1 м2 ўтнинг ҳажми, гарамдан бир куб метр ўтни олиб, торозида тор­
тиш йўли билан аникланади. Ғарамнинг хажми куйидаги формула 
ёрдамида топилади:
( Э + Б + 2 ) • У
Х = ------------------------
2
Бунда: X- ғарамнинг хажми, м;
Э- ғарамнинг эни, м;
Б- ғарамнинг айланаси, м;
У- гарамнинг узунлиги, м.
Яйлов участкаларининг хажми бокиладиган чорва моллари­
нинг подадаги бош сони ва битта майдонда (майдон бирлигида)


боқиш учун белгиланган чорва молларининг бош сони меъёрига 
бўлинади, 1 гектар майдонда бокилиши зарур бўлган чорва молла­
рининг бош сонини аникловчи меъёр - юкламани аниқлашда 
куйидаги формуладан фойдаланиш мумкин:
У
Н = ----------
Т - д
Бунда:
Н-бош сонини беркитиш меъёри, 1 га, бош;
У-бир гектар майдондан чорва моллари ейдиган ўт мивдори, кг;
Т-бир бош чорва молининг бир суткадаги кўк ўтга бўлган талаби, кг;
Д-бокиш даври, кун.
Хар бир хўжалик ўз ишлаб чикариш йўналиши, чорва моллари 
сони, гуруҳи, яйлов ҳажмига кўра талаб килинадиган яйлов майдон­
лари сонини хам аниклаш мумкин. Бунинг учун куйидаги формула­
дан фойдаланиш мумкин:
д - к
м = ---------
Мм
Бунда: М-яйлов майдонлари сони;
Д-ўтнинг ўсиш даври, кун;
Мм-битта яйлов майдончада мол бокиш муддати, кун;
К-ўт ўриб олиш учун колдирилган яйловчалар.
Ўтлоқ ва яйловлардан фойдаланишда ўтларни яхши ўстириш 
учун барча тадбирларни ўз муддатида, сифатига алохида эътибор 
бериб ўтказиш катта таш килий-иктисодий ахамиятга эгадир. Яйлов 
ўтлари хосилдорлигини ошириш ишлари асосан икки йўл билан 
олиб борилади: биринчиси-яйлов ўтлари илдиз тизимини парвариш 
килиш, иккинчиси-илдизнинг юкори кисмини парвариш килиш.
Яйлов ва ўтлоқларда бир неча хил кўп йиллик ўтлар бўлиб, 
улар кўпинча вегетатив тарзда ривожланади. Яхши илдизлар қияли 
тараккий килиб, ер ю засига якин жойдан ва механик шикастланиш 
жойидан янги куртак чиқариб ўсади. Бу ҳол кўп йиллик ўтлар 
хосилдорлигини кўпайтириш учун хар йили бахорда ўтларнинг 
устки кисмини чикиндилардан тозалаш, ўтларнинг илдиз тизимига 
механик таъсир кўрсатиш, янги ўсимталар чикариш, яйлов ва 
ўтлоқлар хосилдорлигини оширишга ёрдам беради.
И лдиз тизими оркали хосилдорликни кўпайтиришда яйлов ва 
ўтлоқларни сугориш, ўғитлаш мухим ахамиятга эга. Бунинг учун ем-
2 2 9


хашак етиштирувчи ижарачилари ёки пудратчиларининг барча иш­
лари олдиндан режалаштирилади, ишлаб чикариш воситалари, иш 
кучи, уруглик ва бош ка воситалар ажратиб берилган бўлади.
Озиқа етиштирувчилар кўп йиллик ўтларнинг илдиздан устки 
кисмида бажариладиган ишларни хам ўз агротехник муддатида си­
фатли бажариш га жавобгардирлар. Бунга кўп йиллик ўтлар уругини 
сепиш га тайёргарлик кўришдан йил охиригача килинадиган агро­
техник иш лар ва йигиб-териб олиш ишлари киради. Бу ишларни ба­
ж ариш да техникадан фойдаланишни тўгри йўлга қўйиш, таш килий- 
технологик ишларни тўғри ва режа асосида олиб бориш ишлаб 
чикариш самрадорлигини оширувчи асосий омиллардир.

Download 6,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   197   198   199   200   201   202   203   204   ...   257




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish