|
Список литературы.
1. Сайт Министерство энергетики РУз,
www.minenergy.uz
.
2. Odamov U.O., Komilov M.M. “Evaluation of solar panels quality and research
of degradation processes in the climate conditions of Uzbekistan” // Sciences
of Europe. 2019. Vol. 1. № 43(43). PP. 62 – 66.
3. Odamov U.O., Komilov M.M. “Study of the process of changing the technical
characteristics of solar panels in the climatic conditions of Uzbekistan” // Bulletin
of Namangan State University. 2020. № 4.
4. Zezin D.A., Latokhin D.V. “Evaluation of some factors affecting the degradation
of solar cells based on a-Si:H” // Amorphous and microcrystalline semiconductors: proceedings
of
the
VIII
International
Conference.
St.Petersburg:
Publishing
House
of the Polytechnic University, 2012. -452 p.
ЁПИҚ СУЗИШ БАССЕЙНЛАРИ ИССИҚЛИК ТАЪМИНОТИДА ҚАЙТА
ТИКЛАНУВЧИ ЭНЕРГИЯ МАНБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ
ЗАМОНАВИЙ ҲОЛАТИ ТАҲЛИЛИ
1
Элмуродов Н.С.,
2
Давлонов Х.А.
1
Қарши давлат университети,
2
Қарши муҳандислик иқтисодиёт институти
В холодной погоде при открытых и закрытых плавательных бассейнах требуется
много тепла. Это требует внедрения и развития различных технологий обогрева в
системе, направленных на снижение энергопотребления, а также эксплуатационных и
инвестиционных затрат. В статье анализируется технико-экономическое развитие
технологий обогрева бассейнов и даются рекомендации. Преимущества и недостатки
теплоизоляционного покрытия, являющегося пассивным методом обогрева бассейнов в
расчете, а также активных методов обогрева электронагревателем, анализ текущего
состояния обогрева плавательных бассейнов такими технологиями, как отопительный
котел, солнечные коллекторы, тепловой насос и предложение по обогреву плавательных
бассейнов с помощью солнечного бассейна с солнечным прудом.
Дунёдаги кўп мамлакатларда сузиш учун йил бўйи қулай иқлим шароити мавжуд
бўлсада, аксарият мамлакатларда қиздириш тизимисиз йилига атиги бир неча ой бор. Бунга
жавобан одамлар, сузишга имкон бўлмайдиган иқлим шароитида қулай ҳароратни
таъминлаш учун сузиш бассейнларини иситиш тизимлари билан ёпиқ ҳолда қуради.
325
Спорт фаолияти, аҳолини соғломлаштириш, катта ва кичик ёшдаги ногиронларни
реабилитация қилиш мақсадида қуриладиган сузиш бассейнларини қиздириш тизимида
муқобил энергия манбаларидан фойдаланиш, энергия сарф-харажатларини камайтиришда
муҳим аҳамиятга эга.
Бу борада Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 3 майдаги
"Сузиш спорт турларини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги 333-сон Қарорида
бассейнлардаги сувни қиздириш ва фильтрлаш жараёнларини муқобил энергия
манбаларидан (қуёш батареяларидан) фойдаланган ҳолда амалга ошириш тизимини жорий
этиш белгилаб берилган [1].
Бугунги кунда дунёдаги купгина ёпиқ сув спорти саройларида қишда ва йилнинг
совуқ иқлим шароитларида уларни қиздиришда табиий газ ва электр энергияси
ресурсларидан фойдаланилади.
Грециядаги (Мusia ва Dimoudi) очиқ сузиш бассейнларини қиздиришдаги энергия
сарфи тадқиқот натижасида аниқланди. Уларни қиздириш учун анъанавий ёқилғи турлари
табиий газ ва мазутли қиздириш технологияларидан фойдаланилган. Натижалар шуни
кўрсатдики, очиқ сузиш бассейнлари сувининг юза қисмида иссиқлик изоляция қопламаси
бўлмаганда ўртача йиллик энергия сарфи 2456,16 кВт / м
2
ни, иссиқлик изоляцияси
қопламаси бўлганда эса 1827,45 кВт / м
2
ни ташкил этган [2].
Сузиш бассейнларида сувни қиздиришда унинг ҳарорати санитария-гигиена
қоидалари асосида белгиланади. Унга кура ёпиқ сузиш бассейнларида хона ҳарорати сув
ҳароратидан 2-3 даража ортиқ бўлиши керак. Катталар учун ҳарорати 23-25 даражагача
бўлган сув қулай ҳисобланади. 7 ёшгача бўлган болалар учун сувни 30-32 даражагача
қиздириш керак.7 ёшдан катта болалар учун эса сув ҳарорати 29-30 даражада бўлиши керак
[3].
Замонавий қиздириш технолгогиялари очиқ ва ёпиқ сузиш бассейнлари учун фарқли
бўлади. Биринчидан очиқ сузиш бассейнларининг фаол мавсуми одатда субтропик иқлим
минтақаларида фақат майдан сентябргача давом этади. Иккинчидан, ёпиқ сўзиш
бассейнларини қиздириш техникаси нафақат бассейн сувини иссиқлик билан таъминлаш,
балки бино ичидаги қиздириш ва вентиляцияга бўлган эҳтиёжни қондириш учун ҳам
қўлланилади. Тегишли натижалар шуни кўрсатадики, ёпиқ сўзиш бассейнларининг энергия
сарфи бир хил ўлчамдаги очиқ сўзиш бассейнлари энергия сарфидан уч баравар кўпдир [4].
Сузиш бассейнларида ҳарорат энг муҳим иссиқлик-техник параметр ҳисобланади.
Сузиш бассейнларида оптимал ҳарорат режимини таьминлаш, бошқариш пассив ва актив
усуллар орқали амалга оширилади.
Сузиш бассейнлари учун энг кўп ишлатиладиган пассив усул - бу иссиқлик исроф
бўлишини, айниқса, буғланиш орқали иссиқликни исрофини олдини олишда самарали
бўлган иссиқлик изоляция қопламасидан фойдаланишдир. Бассейнда иссиқлик изоляция
қопламаларини ишлатиш таклифи биринчи бўлиб Америкалик олим Brooks томонидан
1955 йилда таклиф қилинган [5]. 1960 йилда бошқа Америкалик олим Root сузиш бассейни
учун шишириладиган пластик қопламани таклиф қилди [6]. Czarnecki 1963 йилда
Австралиянинг Мелбурн шаҳридаги очиқ сузиш бассейнида 0,02 см қалинликдаги ПВХдан
тайёрланган шиширилган қопламанинг ишлашини жойида синовдан ўтказди. Аммо у
синовдан ўтказган қопламанинг чидамлилиги қониқарли эмас деган хулосага келди ва
қалинлиги 0,05 см бўлган қопламадан фойдаланишни таклиф қилди [7].
Ёпиқ сузиш бассейнларини ҳарорат режимини қиздириш ва вентиляция тизимлари
орқали ҳосил қилиш ҳамда бошқариш эса актив усул ҳисобланади. Сузиш бассейнларини
анъанавий қиздиришнинг кенг тарқалган усуллари электр ва газ иситгичлари ҳисобланади.
Бассейнни табиий газ билан қиздириш тизими самарали усул ҳисобланади, лекин
бугунги кунда табиий газ заҳираларининг камайиб бораётганлиги ва унга тўланадиган
сарф-ҳаражатнинг қимматлиги бу тизимнинг энг муҳим камчиликларидир (1-расм).
326
Do'stlaringiz bilan baham: |
