Узбекистан академия наук республики узбекистан

Материаллар ва методлар. 
Плёнкали конденсация пайтида тўйинган буғнинг 
иссиқлик узатиш масаласи назарий жиҳатдан В. Нуссельт томонидан ҳал қилинган ва 
конденсатнинг термофизик хусусиятларини тавсифловчи барча 
ρ
, 
λ
ва 
μ
(ёки 
ν
) 
катталикларини плёнканинг ўртача ҳароратидан 
t
ўр
=0,5·
(
t
т
+t
с
), буғ ҳосил бўлиш иссиқлиги 
r
эса 
t
т
ҳароратдан ҳисоблан кераклиги таъкидланган. Бизнинг ҳолатда параболацилиндрик 
сув чучутгичнинг буғлатиш-конденсациялаш қисми насадкалар билан тўлдирилган 
камерани, яъни иссиқлик қабул қилувчи коллектордан - 65-70 °С ҳароратли шўр сув келиб 
тушувчи ғовак материалдан иборат [3]. 
Маълумки, нам ҳаво босими 
p
қуруқ ҳаво 
p
ҳ
ва сув буғлари 
p
б
парциал 
босимларининг йиғиндисидан иборат. Сув буғининг парциал босими нам ҳавонинг муҳим 
кўрсаткичи ҳисобланади, чунки нам ҳавонинг ҳолати нам ҳаво ҳароратида сув буғининг 
парциал босими 
p
б
ва тўйинган буғнинг босими 
p
s
нисбатидан аниқланади. Тўйинган сув 
буғларининг 20÷100 °С оралиғида босими қуйидаги эмпирик боғлиқликдан аниқланди: 
lg 𝑝
𝑠
= 5,9778 −
2224,4
𝑇
, бар
(1)
 
Нам ҳавонинг барча ҳисоб-китоблари қуруқ ҳавонинг 1 кг миқдори учун амалга 
оширилди; абсолют намлик 
p
н
– 1 м
3
ҳавода сув буғининг миқдори, нисбий намлик 
φ
– ҳаво 
ҳарорати 
t
ҳ
даги сув буғи парциал босимининг 
p
б
тўйинган буғ босимига 
p
s
нисбати: 
φ
= 
p
б
/
p
s
– 0 дан (
p
б
= 0, қуруқ ҳаво) 1 гача (
p
б
= 
p
s
, тўйинган нам ҳаво) ўзгаради. Маълумки, 
солиштирма намлик сиғими 1 кг қуруқ ҳавога мос келадиган сув буғининг миқдоридир: 
𝑑 =
𝑀
б
𝑀
ҳ
=
𝜌
б
𝜌
ҳ
=
𝑝
б
𝜇
б
𝑝
ҳ
𝜇
ҳ
= 0,622
𝑝
б
𝑝−𝑝
б
= 0,622
𝜑𝑝
𝑠
𝑝−𝜑𝑝
𝑠
,
(2)
 
бу ерда: 
μ
б
= 18 кг/моль, 
μ
ҳ
= 28,95 кг/моль. 
φ
= 1 да тўйинган ҳавонинг солиштирма намлик сиғими: 
𝑑
𝑠
= 0,622
𝑝
𝑠
𝑝−𝑝
𝑠
, 
(3)
 
Нам ҳаво зичлигини 
ρ
нҳ
= 
ρ
б
+ 
ρ
ҳ
уларнинг парциал босимлари 
p
б
ва 
p
ҳ
кўринишида 
ёзсак ҳамда 
p
ҳ
 = p – p
б
 ва p
б
 = φp
s
ларни қўллаб қуйидаги тенгламани оламиз: 
𝜌
нҳ
=
3,48∙10
−3
𝑇
[𝑝 − 0,378𝑝
𝑠
𝜑]
, 
(4)