Узбекистан академия наук республики узбекистан


 – расм. Шнекли меъёрлагич (Чўчқа гўнгини юклаш ва



Download 15,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet291/391
Sana25.02.2022
Hajmi15,51 Mb.
#302962
TuriСборник
1   ...   287   288   289   290   291   292   293   294   ...   391
Bog'liq
Сборник трудов МК-2021-Карши

1 – расм. Шнекли меъёрлагич (Чўчқа гўнгини юклаш ва 
меъёрлаш учун 2009 йил) [9] 
Аммо бундай қурилма (1 – расм) ни йиғиш ва уни ишлатиш жараёнидаги 
мураккабликлар мавжудлиги кейинги ишларимизда уларни қўллаш катта харажатларни 
талаб қилишидан келиб чиқиб ишлатмадик. Бундай қурилмаларни ишлатиш даврида 
суюқлик даражаси ўта юқори ҳисобланган чўчқа чиқиндиларига тахта қипиғини қўшиш ва 
уни аралаштириш меъёрлаб юклаш даврида фойдали иш унумини юқорилиги билан 
ажралиб туради. 


352 
Шнекли меъёрлагич доимий ишлатиб туриладиган қурилмаларида иш унумини 
қуйидаги формулада аниқлаб олса бўлади; 
Q = 47 · D

· t · k · ρ· n, кг/соат
(9) 
бу ерда
D
шнекнинг диаметри, м; t – шнек қадами, м (0,8 … 1,0) D; 
k – 
тўлатиш 
коэффициенти (
k = 0,8 … 1,0
);
n – 
шнек валининг айланишлар сони (енгил сочилувчи 
материаллар учун 
k
= 0,66 … 1,30 с
-1
оғир сочилувчилар учун эса

= 0,33 … 0,66 с
-1
тенг );
Бу турдаги меъёрлагичларни ишлатиш даврида тиқилиб қолишларини олдини 
олиш учун меъёрланаётган материалларни донадорлигини инобатга олиш шарт
ҳисобланади. Бундай меъёрлагичларда қувват талабини ҳисоблаш учун қуйидаги 
формуладан фойдаланиш мумкин: 
N= 
𝑄
36710

𝜂
(𝐿𝑤 + 𝐻)𝑘
, кВт (10) 
бу ерда
𝜂
– етакловчи ФИК; Н – махсулотни кўтариш баландлиги, м; 
𝑤
– материалларнинг 
узатилиш вақтида қаршилик коэффициенти (
𝑤
= 1,2…4 материал турига қараб ўзгариб 
туради); 
𝑘
– меъёрлагич золдорларидаги ишқаланишга қаршилик коэффициенти (
𝑘
= 1,1 … 
1,2). 
Биогаз қурилмаларига юкланадиган органик чиқиндиларни меъёрламасдан юклаш 
биореактордаги тўлиқ жараённи ишдан чиқариши ва ишлаб чиқариладиган махсулот 
сифатига тўғри пропорцианал эканлигига тўлиқ тўхталиб ўтдик. Аммо меъёрлагичларнинг 
қай турда бўлиши, қайси услубда биореакторга биомассани қандай юклаш мухимлиги 
тўғрисида маълумотларнинг деярли йўқлиги кўпчилик қурилмаларни тахлил қилишга олиб 
келди. Тажрибаларда ишлатилган меъёрлагичларни 10 ортиқ турлари қўлланилганлиги 
уларни ишлаб чиқариш жараёнида доимий ёки қисқа вақт ишлатилиш шартлари мавжуд. 
Меъёрлагичларнинг аксарияти маълум миқдордаги биомассани юклашга мўлжалланган 
бўлиши уларни универсаллигини камайтириб қўйган. 
Меъёрлагичларни ишлатиш даврида улар томонидан юкланадиган тоза органик 
чиқинди биореактордаги метаноген бактерияларнинг бошланғич кислородга бўлган 
талабини қондириш зарурлиги кўп бор исботланган [9]. 
Демак меъёрлагичнинг асоссий кўрсаткичларидан бири унинг биореакторларга 
биомассани юклаш жадаллиги (суткалик юклашлар сони) ҳисобланиб, у биореактордаги 
микроорганизмларнинг тоза юкланган (свежий) органик чиқиндининг таркибидаги 
кислородни шимиб олиш хусусиятига боғлиқ. 
Мўтадил ишлатиб турилган биореакторларга органик чиқиндиларни юклаш 
жадаллиги 1...10 марта/сут дaн ошмаслиги керак, акс холда биореакторларда 
бижғитилаётган биомассада юқоридаги тахлиллардан анаэробиоз ҳолати бошланади. Бу 
кўсаткични амалда ўртача биореакторларга органик чиқиндиларни юклаш жадаллиги
тушунчаси билан изохланади. Бу ҳолатни қуйидаги формула шаклида аниқлаб олсак 
бўлади: 
I = 60 ·q/Q, марта/сут (11) 
бу ерда q - биореакторга бир марта юклашда юкланаётган органик чиқинди сарфи, л/м
3

Q–биомасса юкланаётган биореакторнинг ҳажми, м
3

Меъёрлагичдаги органик чиқиндининг биореакторга юклаш давридаги органик 
чиқинди сарфини қуйидаги формула ёрдамида аниқланади: 
gH
2
4
D
Q
2
u





, м
3
/с (12) 
бу ерда
μ
– меъёрлагичдан чиқаётган органик чиқинди миқдорининг гидравлик 
кoeффитсиeнти; D
қ 
– меъёрлагич қурилмаси юклаш қувури диаметри, м; Н – меъёрлагич 
қурилмасидан чиқаётган органик чиқиндининг босими (напори), м. 
Маълумки органик чиқиндиларга анаэроб ишлов бериш қурилмалари органик 
чиқиндиларни анаэроб ишлов беришда турлича ҳажмга 
Q
эга бўлади [9]. Анаэроб жараёнда 
органик чиқиндиларга ишлов бериш қурилмаларининг бир неча тури ишлатилишини 
инобатга оладиган бўлсак уларга ишлатиш учун ҳажмий меъёрлагични қўллаш қулайлиги 


353 
сўнги вақтларда оммалашувига сабаб бўлмоқда. Ҳажмий меъёрлагични қўллаш даврида 
улардаги сарфлаш дастакли - очиб ёпиш ускунаси асосий жихози ҳисобланади [9]. Ҳажмий 
меъёрлагич унумдордиги биореакторлардан олинадиган биогаз миқдорига тўғри 
пропорционал эканлигини юқорида келтирилди. Бунда ҳажмий меъёрлагич сарфлаш 
дастакги ускунаси ҳар бир очиб ёпиш даврида ундан бир қисм материал миқдори ечиб 
олинади ва унинг унимдорлигини қуйидаги формуладан аниқлаб олиш мумкин: 
Q = К
д
 · ρ· n, кг/с
(13) 
бу eрдa К
д
– клапанли дастакнинг бир марта очиб ёпиш даврида ечиб олинадиган материал 
миқдори, м
3
; n – клапанли дастакни очиб ёпилишлар сони с
-1

Клапанли дастакнинг бир марта очиб ёпиш даврида ечиб олинадиган материал 
миқдорини доира шаклдаги юзасидаги ҳажмини қуйидаги формуладан аниқлаб олиш 
мумкин:
V
0
 = 2 

 · К
р
· Д
0
(14) 
бу eрдa
К
р
–ёпиш клапани радиал қирқими марказий оғирлик куч тушиш нуқтаси ва очиб 
ёпиш дастаги ўқи орасидаги масофа, м; Д

- доира шаклдаги юза қатлам кўндаланг кесим 
юзаси, м
2


Download 15,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   287   288   289   290   291   292   293   294   ...   391




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish