“Uzacademia” scientific-methodical journal

“UzACADEMIA” scientific-methodical journal
44 
www.academiascience.uz
kishilarning oʻz vatanlari taqdiri bilan bogʻliq ijtimoiy rivojlanish, xalqlarning oʻzlari 
yashayotgan hududning daxlsizligi va mustaqilligi yoʻlidagi kurashi jarayonida 
takomillashib kelgan his-tuygʻular jamlanmasi hamdir. Bu vatanning oʻtmishi va 
hoziri bilan faxrlanishda, uning manfaatlarini himoya qilishda namoyon boʻladi. 
Vatanni sevish iymondandir deb ham bejizga aytishmagan. Vatanparvar insonlar 
vatanimizda juda ham ko'p uchraydi. Masalan, Abdulla Avloniy, u qatag'on yillari 
paytida yashagan bo'lsa ham so'z erkinligi unda juda rivojlangan. Mahmudxo'ja 
Behbudiy, u o'zining bolalarni o'qitish kitoblari bilan Vatanimizda tanilgan. Uning 
bolalarga chet tilini o'rgatishi, bolalarni bepul savodlarini chiqarishi kabi ishlari 
qolaversa uning boshqa bolalarni ilmini oshirishga oid qilgan say-harakatlari 
taqsimga loyiq. Bundan tashqari bizni faxrlanishga arziydigan yana ko‘plab 
ajdodlarimiz mavjud: Amir Temur, Jaloliddin Manguberdi, Najmiddin Kubro, Mirzo 
Ulug‘bek, Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy bunday misollarni ko‘plab keltirishimiz 
mumkin. Ushbu tarixiy shaxslarimiz haqidagi qimmatli ma‘lumotlar va ularga 
tegishli buyumlarni muzeylardan ko‘plab topishimiz mumkin. Misol uchun 
Temuriylar davlat muzeyi haqida aytadigan bo‘lsak, Temuriylar tarixi davlat muzeyi 
— Toshkentdagi Amir Temur xiyoboni yaqinida 1996-yil Amir Temurning 660-yillik 
yubileyiga atab bunyod etilgan. Muzey binosi oʻrta asr meʼmorligi anʼanalari asosida 
aylana tarxli, tomi gumbazli qilib, maxsus temirbetondan yaxlit supa ustiga qurilgan. 
Bino 3 qavatli, bal. 31 m (diametri — tashqi tomoni 70 m, ichkisi 50 m), uni qurishda 
temir ustun, gʻisht, turli beton blok va yengil tayyorlangan sunʼiy qurilish uskunalari 
qoʻllanilgan. Devor yuzasini pardozlashda ganch, marmar va sopol koshinlar 
ishlatilgan. Muzeyga marmar zinalar orqali Amir Temur xiyobonidagi 3 eshikdan 
kiriladi. Atrofi peshayvonli, qator ustunli sirkori sopol bilan bezatilgan, binoning 
tashqi devori yuzasida "suls" uslubida insonni yaxshilikka undovchi soʻzlar bitilgan. 
Muzeyga kirishi bilan o‘quvchini o‘ziga xos vatanparvarlik hissi chulg‘ab oladi. 
Shuning uchun boshlang‘ich fani ustozlari vatanparvarlikga oid darslarini muzeylarda 
tashkillashtirisa, mavzuni tasirchanligi yanada oshib, o‘quvchilarda ajdodlar ruhiga 
hurmat va faxrlanish tuyg‘usi yanada oshadi deb hisoblayman. Chunki bunda 
o‘quvchilar bu insonlar haqida nafaqat kitoblar orqali o‘rgangan insonlarini chinakam 
ko‘rib his qilib ko‘rishlari mumkin bo‘ladi.