Uygur, qaqauz, quzey

Ajı Molla Noğman ulu 
kimiləri belə 1917-ci
il devrimindən sonra Sovet hökumətinin tərənnümçüsünə çev- 
rilir. Molla Noğman ulunun Ası ləqəbinə görə araşdırıcıların 
bəziləri onun as nəslindən olduğunu və 1884-cü ildə doğul- 
duğunu, bəziləri isə 1887-ci ildə Qaranoqaydakı Kurqan Acı 
kəndində doğulduğunu yazırlar.

---

Abdulxamid Şarşembi ulu Canıbekov (1879-1955). 
Çağdaş 
noqay ədəbiyyatının inkişafında və formalaşmasında böyük xid- 
məti olan Abdulxamid etnoqrafık və tarixi materiallar toplamaqla, 
nəşriyyat işi və pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. 1926-cı 
ildə Bakıda kecirilən Birinci Türkoloji Qurultayda iştirakı onu 
yaradıcılığa daha da həvəsləndirmiş, milli məsələyə diqqətini 
artırmış və o, türk xalqlarının latın qrafıkalı vahid əlifbasının ya- 
radılması uğrunda çalışan aydınların sırasına qoşulmuşdur. 1928- 
ci ildə Moskvada “Karaydar man Qızılgül” lirik poeması işıq üzü 
görmüşdür. O, Moskvada, eləcə də Kazanda çap olunan “Beznen 
yol” (Bizim yol) jumalında folklor materiallarını çap etdirmişdir. 
Onun topladığı folklor nümüunələri 1935-ci ildə Mahaçqalada 
“Avıl poezyası”, 1940-cı ildə Pyatiqorskda (Beş tau) “Xalk yırları 
em erteqiler”(S.Dautovla birlikdə), 1949-cu ildə İ.Kapayevin 
tərcüməsi ilə rus dilində Stavropolda çap olunmuşdur. O, yaşlaş- 
dıqca bədii yaradıcılıqdan daha çox elmi araşdırmalarla məşğul 
olmuşdur. Karaçay-Çərkəz Vilayətinin arxivində onun dördcildlik 
“Söz xazinası” və “İstoriceskiy oçerk noqayskoy literaturı” kitab- 
larının əlyazması saxlanılır.
Abdulxamid Canıbeyovun 1918-ci ildə “Noqay toyu” adlı 
pyes yazdığı qaynaqlarda göstərilsə də, günümüzədək gəlib 
çatmamışdır.
Abdulxamid Canıbeyov çoxsahəli ədəbi, elmi, pedaqoji fəa- 
liyyətlə yeni bir ədəbi nəsil yetişdirmişdir (JIüTepaTypa...,