Uy-joy huquqi

3.2. Turaijoy binosi, kvartira saqlashni ta'minlash bo‘yicha
mulkdoming huquq va majhuriyatlari
Umumiy qoidaga ko‘ra, fuqaro turaijoyga nisbatan xususiy 
mulk huquqini qo‘lga kiritganidan so‘ng undan o‘zi va oila a'zolari 
yashashi uchun foydalanadi. Bunda u o'ziga tegishli turaijoyga 
o'zining oila a'zosi bo'lmagan fuqaroning ko‘chib kirishiga va 
yashashiga ruxsat berishga haqli. Shu bilan birga o‘ziga tegishli 
turaijoyni qonun hujjatlarida ko'zda tutilgan shartlar va tartib 
asosida ijaraga berish huquqiga ham ega. Bu vaziyatda turaijoy 
mulkdori va ijarachi o'rtasida uy-joy ijarasi shartndmasi tuziladi. 
FKning 600-moddasiga muvofiq, Uy-joyni ijaraga berish shart- 
nomasiga binoan bir taraf — uy-joyning mulkdori yoki u vakolat 
bergan shaxs (ijaraga beruvchi) — boshqa taraf (ijaraga oluvchi)ga
96
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

uy-joyda yashash ucluin uni haq evaziga egalik qilish va 
foydalanishga topshirish majburiyatini oladi.
Uy-joy yuridik shaxslarga ijara shartnom asi yoki boshqa 
shartnom a asosida egalik qilish va (yoki) foydalanish uchun 
topshirilishi mumkin. Yuridik shaxs uy-joydan faqat fuqarolarning 
yashashi uchun foydalanishi mumkin.
UJKning 23-moddasi 2-qismida turaijoy mulkdorining o'ziga 
tegishli tu rarjo y d an yashash uchun foydalanishdan boshqa 
maqsadlarida foydalanishiga nisbatan qoidalar belgilangan. Bunda 
uy-joy mulkdori uy-joydan yashash uchun foydalanishdan boshqa 
maqsadlarda foydalanayotganda uchinchi shaxslarning huquqlarini 
buzmasliklari lozim boMadi.
Shu bilan birga turarjoy mulkdori o'ziga tegishli turarjoydan 
foydalanayotganda atrof tabiiy muhitga zarar yetkazmasligi, o ‘zining 
ustunlik mavqeyidan foydalanib boshqa shaxslarni kamsitadigan 
harakatlarni amalga oshirmasiigi lozim bo‘ladi.
Yuridik shaxslar o'zlariga tegishli uyni. kvartirani ijaraga, 
arendaga berish bilan birga undan qonun hujjatlariga zid kel- 
maydigan boshqa maqsadlarda foydlanishlari m um kin bo Lladi.
UJKning 24-moddasiga ko‘ra, uyning, kvartiraning mulkdori 
uy-joy fondini boshqarishda ishlirok etish, uyning texnik holati, 
ta'm irlash-tiklash ishlari masafelarida davlat hokimiyati va bosh- 
qaruv organlariga murojaat etish, ta'm irlash-foydalanish korxo- 
nalari hamda boshqa korxonalami tanlash huquqiga egadir.
Uyning, kvartirnning mulkdori ularning saqlanishini ta'm in- 
lashi, o‘z hisobidan joriy va kapital ta'mirlash ishlarini amalga 
oshirishi, uy yon-atrofmi tegishli holatda saqlashi shart.
Ko'p kvartirali uydagi kvartiraning mulkdori avariya holatlari 
yuzaga kelgan hollarda avariyani barlaraf etish uchun tegishli 
ta’mirlash-foydalanish tashkilotlarining vakillari u egallab turgan 
turarjoyga kirishlarini ta ’m inlashi shart, kvartira m ulkdori 
bolm ag an taqdirda unga kirish ichki ishlar organlari va fuqa- 
rolarning o ‘zini o ‘zi boshqarish organlarining vakillari ishlirokida 
tegishli ta ’mirlash-foydalanish tashkilotlari tom onidan amalga 
oshiriladi.
Ko‘p kvartirali uydagi kvarliraning mulkdori tegishli ruxsatnoma 
olmay yashash xonasi yoki yordamchi xonani o'zboshim chalik
97
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bilan qayta qurgan yoxud o ‘zgartirgan taqdirda qonun hujjnllarida 
belgilangan tartibda javobgar bo'ladi va ushbu xonani o'z hisobidan 
awalgi holatiga keltirishi shart.