ЎҚув қЎлланма ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви

5)
 
ўриндошлик асосида ишламайдиган бошқа ходимнинг ишга қабул қилиниши муносабати билан, 
шунингдек меҳнат шартларига кўра ўриндошлик иши чекланиши сабабли ўриндошлар билан меҳнат 
шартномасининг бекор қилинганлиги; 
6)
корхона раҳбари, унинг ўринбосарлари, бош бухгалтер (ҳисобчи) билан, корхонада бош бухгалтер 
лавозими бўлмаган тақдирда эса, бош бухгалтер вазифасини амалга оширувчи ходим билан 
тузилган меҳнат шартномаси мулкдорнинг алмашиши сабабли бекор қилинганлиги. Мазкур асос 
бўйича меҳнат шартномасини корхона мулк қилиб олинган кундан бошлаб уч ой мобайнида бекор 
қилишга йўл қўйилади. Ходимнинг вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даври, меҳнат тўғрисидаги 
қонунлар ҳамда бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилган таътилларда бўлган вақти, узрли 
сабабларга кўра ишда бўлмаган бошқа даврлари бу муддатга киритилмайди; 
7)
 
ходимнинг пенсия ёшига тўлганлиги, қонун ҳужжатларига мувофиқ ёшга доир давлат пенсиясини 
олиш ҳуқуқи мавжуд бўлганда.
Ходим вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида ва меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа 
норматив ҳужжатларда назарда тутилган таътилларда бўлган даврида меҳнат шартномасини 
иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилишга йўл қўйилмайди, корхона бутунлай тугатилган 
ҳоллар бундан мустасно.
Бироқ, юқорида келтирилган асослардан ташқари, раҳбар ташаббуси билан давлат хизматчисини 
давлат органидаги хизматдан озод этиш қуйидаги сабабларга кўра ҳам амалга оширилиши 
мумкин:
u
хизматчи давлат хизматидаги давлат лавозимини эгаллаш учун белгиланган ёшдан 
ўтганда;
u
Ўзбекистон Республикаси фуқаролигини йўқотганда; 
u
қонунчилик томонидан давлат хизмати тўғрисидаги белгиланган вазифалар ва 
чекланишларга давлат хизматчиси риоя этмаганда;
u
давлат ёки қонунчилик томонидан ҳимоя қилинган бошқа сирларни ўз ичига олган 
маълумотларни оммалаштирганда;
u
унга нисбатан суднинг айблов ҳукми қонуний кучга кирганда; 
u
давлат хизматчиси давлат хизматида бўла олмайдиган бошқа сабаблар пайдо 
бўлганида (у суднинг қонуний кучга кирган ҳал қилув қарори асосида бедарак йўқолган 
деб топилган ёхуд вафот этган деб эълон қилинганда; у белгиланган тартибда 
муомалага лаёқатсиз деб топилганда; вафот этганда).

---

92
IV БОБ. ДАВЛАТ ХИЗМАТИНИ 
ЎТАШ
Ходим меҳнат низосини ҳал қилиш учун ўз хоҳишига кўра, меҳнат низолари комиссиясига ёки бевосита 
судга мурожаат этишга ҳақлидир.
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат Кодексининг 271-моддасида меҳнат шартномасини бекор қилиш 
тўғрисидаги ва ходимни бошқа ишга ўтказиш ҳақидаги низолар юзасидан қарор қабул қилиш масалалари 
ўз аксини топган.
Меҳнат шартномаси қонуний асоссиз ёки белгиланган тартиб бузилган ҳолда бекор қилинган ёхуд 
ходим ғайриқонуний равишда бошқа ишга ўтказилган тақдирда, у меҳнат низосини кўриб чиқаётган орган 
томонидан аввалги ишига тикланиши керак.
Меҳнат шартномаси иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилинганлигининг қонунийлиги ёки 
қонуний эмаслиги ҳақидаги масала ҳал қилинаётганда, суд ходим билан меҳнатга оид муносабатлар бекор 
қилинганлигининг асослилигига баҳо бериб ўтади.
Ғайриқонуний равишда судланганлиги сабабли меҳнат шартномаси бекор қилинган ёки ғайриқонуний 
равишда жиноий жавобгарликка тортилиши муносабати билан ишдан (лавозимдан) четлатилган ходимга 
аввалги иши (лавозими) берилиши лозим, бунинг имконияти бўлмаганда эса (корхона тугатилганлиги, 
штатлар қисқарганлиги) ёки ишга (лавозимга) тиклаш учун монелик қилувчи қонунда назарда тутилган бошқа 
асослар мавжуд бўлган тақдирда, унга аввалги ишига (лавозимига) тенг бошқа иш (лавозим) берилиши 
керак.
Давлат хизматчиси мақомининг хусусиятларини тавсифловчи сўнгги институт