Устоз Раҳимов Абдулбосит 2009-2010 Муқаддима

30-дарс
Ториқ сураси
سورة الطارق
[ مكية وآياتها سبع عشرة آية ]
بسم الله الرحمن الرحيم
1 - { والسماء والطارق } أصله كل آت ليلا ومنه النجوم لطلوعها ليلا
Осмонлар ва Ториқ билан қасам; Унинг аслини олганда ҳар бир келувчи тундир ва юлдузлар кечқурун чиққани учун ториқдан ҳисобланади.
2 - { وما أدراك } أعلمك { ما الطارق } مبتدأ وخبر في محل المفعول الثاني لأدري وما بعد ما الأولى خبرها وفيه تعظيم لشأن الطارق المفسر بما بعده هو
Ториқ нималигини сизга нима билдирди? Мубтадо ва хабардир, (أدري) феълига иккинчи мафуъл ўрнидадир, биринчи мадан кейингиси, унинг хабаридир. Ва бу ерда ўзидан кейинги оят билан тафсир қилинадиган ториқ сўзининг шаънини улуғлашлик бордир.
3 - { النجم } أي الثريا أو كل نجم { الثاقب } الضي لثقبه الظلام بضوئه وجواب القسم
У юлдуздир (Яъни, сурайё юлдузлари ёки юлдузларнинг барчаси) нур сочиб турувчи. Зулматни ўзининг нури ила тешиб ўтгани учун (сақиб)дейилди. Ва қасам жавоби эса қуйдаги оят :
فارقة_وبتشديدها_فإن_نافية_ولما_بمعنى_إلا_والحافظ_من_الملائكة_يحفظ_عملها_من_خير_وشر'>4 - { إن كل نفس لما عليها حافظ } بتخفيف ما فهي مزيدة وإن مخففة من الثقيلة واسمها محذوف أي إنه واللام فارقة وبتشديدها فإن نافية ولما بمعنى إلا والحافظ من الملائكة يحفظ عملها من خير وشر
Ҳеч бир жон йўқки унинг устида кузатувчи бўлмаса. (ما) калимасини енгил қилиш ила, у зоидадир. (إن) ҳарфи эса оғирликдан енгил қилинган, унинг исми эса ҳазф бўлган. Яъни, (انه) бўлиши керак эди. Лом (فارقة) ажратувчидир ва мимни ташдидли (иккиламчи) қилиш билан ҳам ўқилади. (إن) калимаси эса нафий маъносидадир.(إلا - لما) маъносидадир. Кузатиб турувчидан мурод фаришталардир, яхши ва ёмон амаллрнинг барчасини нафсининг устида кузатиб, ёдлаб ёзиб туради.
5 - { فلينظر الإنسان } نظر اعتبار { مم خلق } من أي شيء
Инсонон нимадан яралганига (эътибор назари билан) назар солсин. Қайси нарсадан яратилганига қарасин.
6 - جوابه { خلق من ماء دافق } ذي اندفاق من الرجل والمرأة في رحمها
Унинг жавоби: У отилиб чиқувчи сувдан яратилгандир. Эркак кишидан аёлнинг бачадонига отилиб чиққан сувдан яратилган.