Устама сарфлар ҳисоби

 

Ишлаб чиқариш устама харажатларини тақсимлашнинг режа ставкасини ҳисоблаш қуйидаги ҳаракатларни ўз ичига олади:

Устама харажатлар кутилаётган миқдорини ҳисоблаш;

Устама харажатларни тақсимлаш базасини танлаш;

Келгуси давр учун кутилаётган устама харажатлар миқдорини базанинг кутилаётган миқдорига тақсимлаш;

Ушбу ставкадан фойдаланиб, устама харажатларни маҳсулотнинг ҳар бир турига ўтказиш.

Устама харажатларни тақсимлашнинг режа ставкасидан фойдаланиш

Режа ставкасини ҳисоблаш учун фойдаланиладиган прогноз маълумотлар амалда ҳақиқий маълумотларга мос келмайди. Бундай ҳолатда маҳсулот таннархига ўтказилган устама харажатлар ҳақиқатда қилинган устама харажатлар суммасидан фарқ қилади, бу эса устама харажатларнинг тўла тақсимланмаслигига олиб келади ёки устама харажатларнинг ортиқча тақсимланишига сабаб бўлади:

Тўла тақсимланмаган устама харажатларни ёки ортиқчаси билан тақсимланган устама харажатларни икки усул билан ҳисобдан чиқариш мумкин:

• Тузатиш киритилган (корректировка) суммаси "Реализация қилинган маҳсулот таннархи" счетига ўтказиш орқали.
• Тузатиш киритилган (корректировка) суммани учта "Тугалланмаган ишлаб чиқариш", "Тайёр маҳсулот" ва "Сотилган маҳсулот таннархи" счетлари колдиғига мутаносиб тақсимлаш орқали.

Устама сарфларни тақсимлаш усуллари

Хизмат кўрсатувчи бўлинмалар ишлаб чиқариш цехларига хизмат кўрсатишдан ташқари бир бирларига ҳам хизмат кўрсатади. Бундай боғлиқликда харажатларни тақсимлаш ишлари қийинлашади.

Устама харажатларни тақсимлаш бир неча усул билан амалга оширилиш мумкун:

• тўғри усул;
• қадамли усул (босқичли усул);
• қайта тақсимлаш усули;
• чизиқли тенгламалар тизими асосида.

Шартли мисол

Тақсимлаш усулларини қўллаш жараёнини кўрсатиш учун қуйдаги маълумотлардан фойдаланамиз. Компания учта ишлаб чиқариш ва иккита хизмат кўрсатиш бўлинмаларидан иборат. Қуйида ҳисобот даври учун устама харажатларни смета суммалари келтирилган: