Усмонхон алимов

 ُللها َي ِضَر ِهِّدَج ْنَع ِهيِبَأ ْنَع ٍبْيَعُش ِنْب وِرْمَع ْنَع ُّيِذِمْرِّـتلاَو َدُواَد وُبَأ ىَوَر
اَنَريِبَك َّقَح ْفِرْعَـي ْمَلَو اَنَريِغ َص ْمَحْرَـي ْمَل ْنَم اَّنِم َسْيَل :َلاَق ْمُهْـنَع
Абу Довуд ва Имом Термизий
 
Амр ибн Шуайб отаси
­
дан, у эса бобосидан (розияллоҳу анҳум) ривоят қилган 
ҳадиси шарифда:
 
“Кичикларга раҳм­шафқатда, катта
­
ларга ҳурмат­иззатда бўлмаган киши биздан эмасдир”, 
дейилган.
 ُللها ىَّل َص ِللها ُلوُسَر َلاَق :َلاَق ُهْنَع ُللها َي ِضَر ىَسوُم يِبَأ ْنَع َدُواَد وُبَأ ىَوَر
 ِلِماَحَو ِمِل ْسُمْلا ِةَبْيَّشلا يِذ ُماَرْكِإ ىَلاَعَـت ِللها ِل َلاْجإ ْنِم َّنإ : َمَّلَسَو ِهيَلَع
 ِنَاطْل ُّسلا يِذ ُماَرْكِإ َو )ُهَل ُكراَّتلا يَأ( ُهْنَع يِفاَجْلاَو ِهيِف يِلاَعْلا ِرْيَغ ِنآْرُقْلا
)ُلِداَعْلا( ِط ِسْقُمْلا
Абу Довуд Абу Мусодан (розияллоҳу анҳу) қуйидаги 
ҳадиси шарифни ривоят қилади. Пай ғам баримиз (сол­
лаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мусулмон мўйсафид, 
кибр қилмаган ва Қуръонни ёд олган қори ҳамда одил 
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

155
подшоҳни ҳурмат қилиш Аллоҳ таолони улуғлаш каби
­
дир”, дедилар.
Ушбу ҳадиси муборакда баён қилинган сифатлар хал­
қимиз онгига сингиб кетган, миллий қадрият ла ри миз­
нинг ажралмас қисмига айланган. Лекин ҳозирги кунда 
айрим ота­оналар ва мураббийлар болаларда маз кур си
­
фатлар шаклланишига алоҳида эътибор қа рат маяпти лар. 
Оқибатда, баъзи ёшларда кексаларни ҳурмат қилмаслик 
ҳолатлари учрамоқда. Афсус, баъзи ғўр ёшлар назари
­
да қариялар дардисардек, ор тиқчадек туюлади. Бирор 
даврага кирган отахонни ёки автобусга чиққан қарияни 
кўрган нодон ёшлар “уфф” тор тишади. “Қариганида уйи
­
да жимгина ўтирса бўлмасмикан­а?” дея хато ўйлашади.
Ҳаётнинг аччиқ ва ширин томонлари бор. Қариялар 
эътибор, меҳр­мурувват ва шафқатга муҳтож бўлишади. 
Бун дай инсонларга эътиборли бўлмоқ лозим. Чунки улар­
нинг умри меҳнат билан ўтган, энди кексалик боис ишга 
ярамай, хасталаниб, куч­қувватдан қол ган лар. Жа мият 
ва она Ватан равнақи учун ҳисса қўшган, ои ла ни оёққа 
турғазган, ўғил­қизлар ўстириб, едириб­ичирган, оилам, 
болам­чақам деб, елиб­югурганлар ҳам шулар.
Кексаликнинг касаллик, кўз хираланиши, оёқ­бел оғ­
риши, кучдан қолиш, аввалги куч­қувватнинг суса йи ши, 
қадамнинг майда бўлиб қолиши каби муайян мушкулот
­
лари ва мураккабликлари бор. Лекин қарилик палласи
­
да кишилар ҳаётга ўзгача нигоҳ билан боқади. Сўзлар 
салмоқли, нигоҳлар вазминлик касб этади. Ҳаётда кўп 
тажриба орттирган кишилар ювош ва мулойим бўлиб 
қоладилар. Кекса одам заифлашиб, ўзи ва ўзгаларга му
­
лойимлик истайди. Уларга нисбатан асосан уч ҳолатда 
мулойимлик зарур: ширин муомалада, тансиқ таом тай
­
ёрлашда ва юмшоқ ўрин тўшашда.