Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

157
Ушбу ўринда жамоа улуғларини ҳурматлаш ва алоҳи­
да эҳтиром кўрсатиш лозимлиги баён қилин моқда. Хал­
қимизда “Минг қўшчига бир бошчи” деган ҳикматли 
нақл бор. Азал­азалдан аждодларимиз ҳам ораларидан 
ҳар томонлама билимдон, оқил, фаҳму фа ро сати теран 
ва одил кишини ўзларига бошлиқ этиб, унга бўйсунган­
лар. Аждодларимиз ушбу фазилат лар ни фарзандлари
­
га ҳам сингдиришган. Азиз устоз ва мураб бийлар ҳам 
ўғил­қизларга таълим­тарбия бериш да ушбу сифатлар ни 
шакллантиришга алоҳида эъти бор қаратсалар, мақсад га 
мувофиқ бўлади.
Ёши улуғлардан кейин... 
Саҳобаи киромлар овқат ейишни Муҳаммад пай ғам­
баримиздан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) кейин бош­
лардилар. Аввал у зотга ўнг томондан яқин ўтир ган киши 
таомга қўл узатар эди. Бу одат Набий (сол лал лоҳу алайҳи 
ва саллам) кўрсатмаларига биноан сун нат ҳисобланади. 
Улуғларни ҳурматлаш ва ҳар бир ях ши ишни ўнгдан бош
­
лаш инсон хулқини гўзал лаштириб, унга зийнат беради. 
Жамоат намозида кексаларни олдинги сафга ўт ка зиш, 
суҳбатда аввал улуғларни тинглаш, фикр­муло ҳаза ла­
рини эътиборга олиш лозим.
Абу Масъуддан (розияллоҳу анҳу) ривоят қи линган қу­
йидаги ҳадиси шарифда бундай дейилади: Расулуллоҳ 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам) намоз олдидан елкалари
­
мизни силаб: “Тўғри бўлинглар, ҳар хил (қийшиқ) бўл­
манглар, агар турли хил бўлсанглар, қалбларингиз тур
­
лича бўлади. Менга сизлардан ба лоғатга етган ва оқил­
ларингиз яқин бўлишса, сўнг улар га яқинлар, сўнгра 
уларга яқинлар...”, дедилар 
(Имом Мус лим ривояти).
Аллоҳга шукр, мустақиллик шарофатидан юрти миз да 
кўплаб масжидларда намозхонлар тоату ибо датларини 
эмин­эркин адо этмоқдалар. Аммо бундай улуғ неъмат
­
лар қадрини тўла англамаган баъзи ғўр ёшлар ҳам уч
­
www.muslim.uz

---

158
Оилада фарзанд тарбияси
раб туради. Бир мўйсафид бундай ҳикоя қилади: «Кек
­
саликнинг ўзига яраша гашти, ҳузур­ҳа ло вати бор, ал
­
батта. Фарзанду набиралар қўлларини кўк сига қўйиб 
“Лаббай, бобожон” дея хизматга шай ту риш ла ри, келин­
қизларнинг тансиқ таомлари, ҳов ли­жойлар ни озода ту
­
тишлари, ёшларнинг ҳурмат­эътибори ва эъзозлашлари
­
ни кўриб, шундай фаровон кунларда кексалик неъмати ни 
берган Яратганга чексиз шук роналар айтаман. Қалбим 
сурурга тўлиб, ёшла римиз ҳақига дуолар, Парвардигор
­
га ибодат қилиш мақ са дида доим масжидга қатнайман. 
Лекин баъзи ҳолатлар мени ранжитади. Қариялар жис
­
монан заиф ва қалби нозик бўлади. Айрим ёшлар эса 
уларнинг ҳолатини ҳис қилмай, ўтирганингизда орқадан 
туртиб ўтса, хафа бўласан киши. Имом­домла неча бор: 
“Қария ларни олдинги сафга ўтқизайлик”, дея таъ кидласа 
ҳам, кексаларга эътибор бермайдиган айрим ёшлар
­
ни кў риб ачинаман. Аммо кўплар ёши улуғларга эҳти­
ром кўрсатиб, юксак одоб билан: “Ҳо жи ота, ҳақимизга 
бир дуо қилинг, биз ҳам юртимиз ва халқимизга хиз­
мат қилиб, элнинг ҳурматига му шар раф бўлиб, сиздек 
нуроний бўлиб юрайлик”, де ган ларида кўзларимда ёш 
қалқийди». 
Ҳурмат кўрсатиш
Ёшлар кексаларга нисбатан юксак одоб, чексиз ҳур­
мат ва ширинсўз ила муносабатда бўлишлари ло зим. Абу 
Умомадан ривоят қилинган ҳадиси шарифда бундай де­
йилади: “Уч тоифа кишиларни: мусулмон қария, олим ва 
одил подшоҳни фақат муно фиқ инсон ҳур мат қилмайди”, 
дедилар
 (Имом Табароний ри вояти)
.
Ушбу ҳадиси шарифдан ёши катталарни ҳурмат лаш, 
эҳтиром қилиш фазилат экани тушунилади. Му раб бийлар 
ёшлар қалбида яхши хулқларга му ҳаб бат уйғо тишлари ва 
уларни шундай фазилатлар соҳиби бўлишга ундашлари 
лозим. Қуйида чиройли одобнинг кўри нишлари ҳақида 
баён қиламиз.
www.muslim.uz

---