Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

93
дуо ва истиғфорда бардавом бўлишади, унинг дўст ва 
ақраболарини йўқлаб туришади, солиҳ амаллари билан 
шаънини пок сақлашади.
ОДОБ – БОЛАНИНГ КЎРКИ
Болалик чоғимизда катталар сўзлаб берган эртак­
ларнинг қаҳрамонлари дев, ялмоғиз ёки алвасти каби 
қўр қинчли махлуқлар олдига кирганда салом беришар, 
бунга ўша махлуқлар: «Агар саломинг бўлмаганида, ик­
ки ямлаб, бир ютар эдим», деб жавоб қайтаришарди. 
Ўша эртакларда бир жойга албатта салом билан кириш 
зарурлигига нега бунчалик урғу берилганининг сабаб­
ларини улғайгачгина тушундик. Шунинг учун бола эсини 
таниши билан учраган таниш­нотанишга салом бери
­
шини талаб қилинг. Чунки саломлашиш инсонлар одо
­
бининг боши, танишув муқаддимаси, мусулмон киши 
ахлоқининг асосий шартларидан биридир.
Ҳар бир ота­она фарзандига тарбия­одоб берар экан, 
энг аввало саломлашишни ўргатсин. Чунки салом бе
­
риш Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) суннатларидан­
дир, унга алик олиш эса вожибдир. Жаҳонда одобнинг 
бу жиҳатига эътибор бермайдиган бирор миллат ёки 
халқ йўқ. Доно халқимиз бежиз: «Гапнинг боши – ка
­
лом, одоб боши – салом», демаган. Чунки бирор нота
­
ниш киши билан кўришиб­танишмоқчи бўлсангиз, са
­
лом беришингиз билан гап­гапга қовушади, ўртадаги 
бегонасираш, ноқулайлик барҳам топади. Ҳатто мухо­
ли фингиз ҳузурига «Ассалому алайкум» (Сизга тинчлик­
омон лик бўлсин) деб кирсангиз, унинг жаҳли тушади, 
кеки йўқолади, кўнгли сизга мойиллашади. Саломла­
шишнинг савоби, бунга бериладиган ажр­мукофотлар­
ку, ҳаммасидан ҳам юксак. 
Ота­боболаримиз азалдан ўғил­қизларнинг чиройли 
хулқли, одобли бўлишига катта аҳамият беришган. Чун
­
ки Ислом дини ахлоқни имон қаторида қўяди. Ҳамма 
замонларда, ҳамма ўлкаларда яхши хулқли, олижаноб, 
www.muslim.uz

---

94
Оилада фарзанд тарбияси
ширинсўз, ҳалим инсонлар жамиятнинг кўр ки, одамлар­
нинг аълоси бўлиб келган ва бундан кейин ҳам шундай 
бўлиб қолади. Айниқса, Шарқ олами бу борада бутун ин
­
сониятга ибрат­намуна бўлган. 
Олий хулқ соҳиби бўлмиш Пайғамбаримизга (алай­
ҳис салом) эргашган инсонлар Яратганнинг ҳукмлари­
га бўйсуниб, хулқларини тузатишган, яхши фазилатлар 
соҳиби бўлишган. Оилада, яқинлар даврасида, одам
­
лар билан муносабатларда комил одобларини намойиш 
қилиш ган. Пайғамбаримиз Муҳаммад (алайҳиссалом) 
умматни ҳусни хулқ, одобли бўлишга тинмай чақир­
ганлар. Бу мавзуда жуда кўп ҳадиси шарифлар ривоят 
қилинган:
«Ҳамма ишларингизда тўғри бўлинг, одамларга муо­
малада хулқингиз чиройли бўлсин! Кичикни ҳурмат 
қилмаган, кексанинг қадрига етмаган биздан эмас».
«Одамларга таом беринглар ва ширинсўз бўлинг лар».
«Яхшиликни чеҳралари очиқ, хушрўй одамлардан ку
­
тинглар».
«Дин чиройли хулқ ва ғазаб қилмасликдир».
«Сизларнинг энг яхшиларингиз хулқ­атвори яхши бўл­
гани ва хотинларига яхши муомала қилганидир».
«Дўст­биродарларига қовоғини солиб қарайдиган ки
­
шиларни Аллоҳ ёқтирмайди, У ҳар ишда мулойим ликни 
яхши кўради».
«Яхши инсонлар гўзал хулқлари билан кечаси ибодат 
қилганлар ва кундузи рўзадор бўлганлар дара жасига 
эришишади».
«Аллоҳ ва Унинг Пайғамбарига севимли бўлган икки 
хислат бор: булар мулойимлик ва вазминликдир».
«Одамлар билан хуш муомалада бўлинглар, уларга 
қаттиққўллик қилиб, беҳаё сўзламанглар».
«Ўзини камтарин олиб юрувчи, ҳалол касб қилувчи, 
қалби пок, кўриниши ёқимли, одамларга зарар етказ­
май диган, хайр­эҳсон қиладиган, беҳуда гапдан ўзини 
тиядиганлар инсонларнинг энг яхшиларидир».
www.muslim.uz

---