Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

107
ликда, ўз ҳукмини ўтказишга ури ниш да айблашади. Улар 
ҳам гапни «ҳозирги ёшларга қийин бўлаётгани» ҳақидаги 
таассуфлар билан якунла шади. 
Тажрибалардан маълумки, фарзанд учун ота­она
­
дан са доқатлироқ, улардан фидойироқ, меҳрибонроқ 
дўст ёки улфат топиш қийин. Ўғил ёки қизнинг боши
­
га бир мусибат ёки бало келганида ҳамма ундан воз ке
­
чиб ёки ташлаб кетиши мумкин. Фақат ота­она бундай 
қилолмайди: фарзанди билан баб­баравар қайғуради, 
фиғон чекади, ярасига малҳам қўяди. Аммо бу садоқат 
ва фидокорлик ҳам айрим фарзандларга кўп ҳолларда 
ёқмайди, уларнинг ортиқча меҳрибончилигидан жаҳ­
ли чиқади. Гўё уни ёш бола санаб, ортиқча илтифот 
кўрсатишаётгандек туюлади. Бошидан мусибати ари
­
ши биланоқ яна эски «дўст»ларини излашга тушади. 
Ота­она эса фарзандининг бу қилиғидан заррача хафа 
бўлмай, илгаригидан ҳам зўрроқ садоқат ва илтифот 
кўрсатаверади. 
Ота­оналар ўз фарзандлари билан муроса қилиш, 
уларнинг «кўнглини топиш»да яна бир жиҳатга аҳамият 
беришлари керак бўлади. Яратган ҳар бир бандаси
­
ни маълум ёш орасида синов­имтиҳонга солиши бор. 
Маса лан, йигирма ёшгача камбағаллик, ўттиз ёшгача 
фарзанддан қисиш, қирққача ҳаётда ўрнини тополмас
­
лик, элликда бирор касаллик ёки бирор ахлоқсизлик 
билан имтиҳон қи лиши мумкин. Ёхуд энг суюмли 
фарзан дингиз сизнинг бутун қилган яхшиликларингиз
­
га жавобан бирор «исён» ёхуд дилхиралик билан жавоб 
қайтариши эҳтимол. Чунки у ҳамма нарсага ўз ақли, 
дунёқараши, феъл­ат воридан келиб чиқиб муносабатда 
бўлади, фикр юритади. 
Бундай нозик пайтларда бўлиб ўтаётган ишлардан 
ё бошга тушган мусибатлардан дарров фожиа ясамай, 
сабр қилишни ўрганинг. Болангизнинг итоатсизлигини 
ёки қўрслигини шов­шув қилмай, ундан душман яса
­
май, ётиғи билан таҳлил этинг. Фиғонингиз фалакка 
www.muslim.uz

---

108
Оилада фарзанд тарбияси
ўрлама син, ҳасратингиз дунёга сиғмай қолмасин. У би
­
лан «дўппини олиб қўйиб» дилдан, самимий «гаплашиб 
олиш»га урининг. Унинг қалбидаги ҳис­туйғулар, ёш­
лик пўртана лари билан қизиқиб кўринг. Эҳтимол, аҳвол 
сиз ўйлаганча лик, ноўрин гумон қилаётга нин гиздай ва­
ҳимали эмасдир? 
Бир журналда тадқиқотчиларнинг ярим ҳазил, ярим чин 
тарзидаги кузатувларига кўзим тушган эди. Фарзанд нинг 
отаси ҳақидаги фикрлари турли ёшда ҳар хил бўларкан: беш 
ёшда: «Отам ҳамма нарсани била дилар». Ўн ёшда: «Отам 
кўп нарсани биладилар». Ўн беш ёшда: «Мен ҳам отамча
­
лик биламан». Йигирма ёшда: «Тўғриси ни айтсам, отам 
хеч нарсани билмайдилар». Ўттиз ёшда: «Ҳар ҳолда отам 
унча­мунча нарсани биладилар». Қирқ ёшда: «Отамнинг 
фик рини ҳам билсам, ёмон бўлмасди». Эллик ёшда: «Отам 
ҳамма нарсани биладилар». Олтмиш ёшда: «Қанийди, отам 
тирик бўлган ларида, улар билан маслаҳатлашган бўлар 
эдим». Болалар билан муроса ва муносабатларда уларнинг 
бу кайфиятини ҳам инобатга олиш керак бўлади.
Маълумки, ёш авлодни баркамол вояга етказиш ва 
турли зарарли одат ва таъсирлардан эҳтиётлаб сақлаш, 
шу жумладан, гиёҳвандлик офатидан асраш ҳозирги за
­
моннинг энг долзарб муаммоларидан бири. Зеро, ақл ва 
танани муҳофаза қилиб, уни эҳтиётлаб сақлаш ҳар бир 
инсон учун ҳам фарз, ҳам қарз амалдир. Шундагина ин
­
сон Аллоҳ ва Унинг расули ҳамда иш раҳбарлари амрига 
итоат қиладиган, иродали, ақл ли, соғлом, одоб­ахлоқли, 
жисмонан баркамол, ди ни га ҳимматли, ўз халқига фи
­
докор, жамият манфаатини кўзловчи, Ватанни севувчи 
ва ардоқловчи, ҳаммага баробар яхшиликни раво кў­
рувчи, масъулиятни тўла ҳис қилувчи комил инсон бў­
лиши мумкин.
Фарзандларимизга шундай тарбия берайликки, улар 
ўз ота­боболарига, тарихи, Ватанига, она тилига, ўз мил
­
латини улуғлаган сиймоларга, муқаддас Ислом дини анъ
­
аналарига содиқ бўлиб қолишсин. 
www.muslim.uz

---