Усмонхон алимов

«Улар 
(ўтган пайғамбарлар)
Аллоҳнинг фар мон-
ларини
(бандаларга) 
етказадиган, Ундан қўрқиб, Ал-
лоҳдан ўзгадан қўрқмайдиган зотлардир. Аллоҳнинг 
ўзи 
(бандаларининг амалларига нисбатан) 
етарли ҳисоб-
дондир»
(Аҳзоб, 39)
.
Агар Ислом тарихига назар солсак, Ислом ва ҳақ йўлида 
жасорат (журъат) кўрсатган кишиларнинг қаҳрамонлик­
лари билан тўла саҳифаларни кўрамиз.
Миср султони Нажмиддин Айюб давлат арбоб ла­
ри билан ўтирган эди. Изза ибн Абдусалом унга: «Эй 
Айюб, сенга Аллоҳ: “Сени Мисрга подшоҳ қил ма димми, 
хамр га рухсат берибсан?” деса, нима деб жавоб бера­
сан”, деди. Шунда у: “Мен шундай қил димми?” деди. У: 
“Ҳа, фалончининг қовоқхонасида хамр со тиш га рух сат 
берилган ҳамда ахлоқ сиз лик лар га ижо зат этил ган. Сен 
бу мамлакатда ҳузур­ҳаловатда яша яп сан”, деди. У: “Мен 
уни билмайман, бу отам за монидан қолган”, деди. Шун
­
да Изза ибн Абдусалом: “Сен қуйи дагиларни айтувчи­
лардансан:
ﭦ ﭥ ﭤ ﭣ ﭢ ﭡ ﭠ ﭟ ﭞ ﭝ ﭜ ﭛ
«...у жойнинг маишатпарастлари: “Албатта, биз
­
лар ота-боболаримизни 
(маълум)
бир дин узра топ-
дик ва албатта, бизлар уларнинг изларидан 

эр г а -
шувчидирмиз”, деганлар»
(Зухруф, 23)
.
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

303
Шундан сўнг султон ўша қовоқхонани ёпишга буйруқ 
берди.
Абу Ҳозим деб куняланган Салама ибн Динор Муовия
­
нинг ҳузурига кирганида: “Ассалому алайкум, эй ходим”, 
дер эди. Шунда Абу Ҳозимга: “Ассалому алайка, эй амир”, 
деб айт дейишди. Абу Ҳозим бундан бош тортди ва Муо
­
вияга боқиб: “Сен бу халқнинг ходимисан, Раббинг улар
­
нинг риояси учун сени ёллаган”, деди.
У билан Сулаймон ибн Абдулмалик ўртасидаги суҳ­
батни эсга олиш ҳам фойдадан холи эмас. Су лай мон: “Эй 
Ҳозим, нимага биз ўлимни ёмон кўрамиз?” деди. Абу Ҳо­
зим: “Чунки сизлар охиратингизни хароб қи либ, дунё
­
ни гуллатиб­яшнатгансиз. Шундай экан, гуллаб яшнаган 
жойдан хароб жойга ўтишни ёмон кўрасизлар”, деди.
Сулаймон: “Эртага (қиёматда) Аллоҳ ҳузурига бо риш қай 
ҳолда бўлади?” деди. Абу Ҳозим: “Муҳсин (мурувват кўр­
сатувчи) киши худди ғойиб бўлгандан кейин ўз аҳлига кел
­
гандек бў лади. Аммо ёмон ишга сабабчи бўлувчи ки ши худ
­
ди қоч ган қул ўз хожасининг олдига келгандек бўлади”, деди.
Сулаймон: “Энг одил сўз қайси?” деди.
Абу Ҳозим: “Ўзи қўрқадиган ва ҳайиқадиган киши ҳу­
зурида тўғри сўз айтиш”, деди.
Сулаймон: “Мўминларнинг энг аҳмоғи ким?” деди.
Абу Ҳозим: “Золим биродари истагига ўзини қўй ган 
киши ва дунё учун охиратни сотган киши”, деди.
Сулаймон: “Эй Абу Ҳозим, бизга эргашасанми? (Агар 
эргашсанг) биздан бирон фойда олурсан ва биз сендан 
бирон фойда олурмиз”, деди.
Абу Ҳозим: “Аъузубиллаҳ” (Аллоҳдан паноҳ сў рай ман), 
деди.
Сулаймон: “Нега ундай дейсан?” деди.
Абу Ҳозим: “Сизларга озгина суяниб қолишдан қўр­
қаман. Шу сабабли менга Аллоҳ ҳаёт ва ўлим танглигини 
тоттирмасин”, деди.
У туриб кетаман деб турганида Сулаймон: “Эй Абу 
Ҳозим, менга насиҳат қил”, деди.
www.muslim.uz

---

304
Оилада фарзанд тарбияси
Абу Ҳозим насиҳат қилди: “Раббингни улуғла ва Уни 
сени қайтарган ишда кўришидан ва буюрган ишда 
йўқолиб қолишингдан покла (қайтарган ишни қилма, бу
­
юрган ишни қолдирма)”, деди.
Буларнинг барчаси жасорат ва матонат тарбиясида биз 
учун қимматли дастурлардир.
Қалб илдизи
Қалб илдизи бу Ислом таълимотидир. У фақат қалбга 
экилади. Қачон, деган савол туғилади? Бола ликдан, 
тар бия орқали, деб жавоб берамиз. Ўтмишда ҳам, илм­
фан ривожланган бугунги кунда ҳам исломий тарбия
­
нинг нақадар устунлиги, барқарорлиги тан олин моқда. 
Бу ҳол имон ва эътиқодда, тақвода, бағри кенг ликда, 
меҳрибонликда, бошқаларни ўзидан устун қў йишда, 
ҳалимлик ва журъатда яққол кўзга ташланади. Бундай 
таълим олган ёшлар вожиб амалларни бир умрга ижро 
этадилар. Бунинг сабаби таълим илдизи соғлом ва бақув­
ватлигидир. Акс ҳолда, фарзандларимиз куз келмай 
барг лари сарғая бошлаган дарахтга ўхшаб қоладилар. 
Ниҳоли касалланса, миришкор боғбонлар бунинг са
­
бабини кўпроқ илдиздан кўрадилар. Киши лик жамия
­
тида ҳам худди шундай. Бирор одам қан дайдир нуқсон 
содир этса, “Ҳа, тарбия кўрмаган”, дейишади. Бу мало
­
мат ўша одамнинг ота­онаси, болаликдаги тарбиячиси
­
га ҳам қаратилган, албатта. Аксинча, бошқа бир одамда 
яхши фазилат кузатилса, “Яхши тарбия кўрган экан”, деб 
қўйишади. Бу олқиш, албатта, ўша одамнинг ота­онаси
­
га, тарбиячиси, устозига қаратилган бўлади. Таълим не
­
гизига чуқурроқ ёндашадиган бўлсак, ҳаёт фақат таълим 
ва тарбиядан иборатлигини кўрамиз. Фақат инсон эмас, 
ҳатто оддий жонивор ҳам ўзига хос тарбияга муҳтож 
бўлади. Шундай қилинмаса, у одамзотга бўйсунмайди, 
жиловини тутқазмайди. Қайси жамият тинч ва осойишта 
яшаб, гуллаб­яшнар экан, демак, унинг таълим ва тарбия 
илдизлари соғлом, дея яна бир марта такрорлаймиз.
www.muslim.uz

---