Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

18.3-jadval 
№ 
Ko`rsatkichlar 
O`lchov
birligi 
Chorak 
Yil 
I 
IV 
1 Ish hajmi (fizik og`irlikda) 
T 
2 Nam olish
% 
3 Ish hajmi (konditsion og`irlikda) 
T 
4 
Smenada sex ish unumi (konditsion og`irlikda) 
T 
5 Smenalar soni
6 Smena
7 Ish kunlari soni
kun
8 Ish soatlari soni 
soat 

---

270 
Umuman olganda, o`rnatilgan asbob-uskunalar sonini aniqlashda qayta 
ishlanadigan mahsulot miqdori, asbob-uskuna ish unumi hamda foydali ish vaqti 
hisobga olinib, quyidagi formula yordamida har bir ishlab chiqarish bo`g`ini uchun 
hisoblanadi:
;
;
.
N
usk
T
FIK
M
N
N
P
K


=
=

bu yerda,
M
– uskuna ish unumi; 
P
– mahsulot miqdori; 
FIK
– foydali ish koeffitsienti; 
T
N
– foydali ish vaqti (nazariy). 
Quritish barabanlari soni quyidagicha aniqlanadi: 
k
u
N
paxta
K
M
T
FIK
P
K
.


=
bu yerda, 
P
paxta
– quritish-tozalash sexiga uzatiladigan paxta miqdori, t.; 
M
u.k
– quritish barabani ish unumi, t/soat. 
Masalan, quritish-tozalash sexidan 32000 t. paxta xom-ashyosi o`tkazilishi 
rejalashtirilsa, FIK=0,85 bo`lgan holda foydali ish vaqti 4372 soatni, quritish 
barabani ish unumi 10 t/soatni tashkil etsa: 
86
,
0
10
3716
32000
=

=
K
K
Yaxlitlasak, 
K
K
=1
ta 2SB – 10 rusumli quritish barabani zarur bo`ladi. 
Quritish va tozalashda ish unumdorligi me`yori quritish barabani bo`yicha 
aniqlanadi va ko`rsatkich butun quritish-tozalash sexi uchun ham me`yor 
hisoblanadi.
Bir smenadagi ish unumdorligi va ish hajmiga binoan sexning 
ishlamaydigan smenalari soni chorak va yil bo`yicha o`rnatiladi. 
Ishlaydigan smenalar sonini loyihalashtiriladigan smena davriyligiga bo`lish 
orqali sexning ish kunlari soni aniqlanadi. 

---

271 
Yuqori namlikka ega bo`lgan paxtani o`z-o`zidan yonishi va sifatining 
buzilishining oldini olish maqsadida intensiv ravishda, ya`ni uch smenali ish 
vaqtida tezlikda quritish talab etiladi. 
Mahalliy sharoit va paxta holatiga muvofiq boshqa ish rejimini ham 
rejalashtirish mumkin.