Uslubiy qo’llanmada Pedagogika tarixi fanidan kelib chiqqan holda qadimgi Yunoniston shahar-davlatlarining ta’lim-tizimi haqida ma’lumotlar keltirilgan

Demokritning qarashlari (eramizdan awalgi 460-370-yillar) qadimgi yunon falsafasining cho‘qqisidir. Demokrit o‘z asarlarida yuqorida nomlari qayd etilgan mutafakkir faylasuflar kabi tarbiya masalalariga ko‘p e’tibor beradi. U o‘z nazariyasida tabiat qonunlariga, xurofotni va qo‘rquvni yemirib tashlaydigan chinakam bilimlarga murojaat qiladi. Demokrit, «xudolarning irodasi» degan gaplar odamlar o‘ylab chiqargan uydirmadan boshqa narsa emas, deb hisoblab, xudolarga ishonishni rad etadi. Demokrit tarbiyani tabiatga muvofiqlashtirish masalasini birinchi boiib ilgari surdi. «Tabiat bilan tarbiya bir-biriga o’xshaydi» deb yozadi. U «ta’lim mehnat asosidagina go’zal narsalami hosil qiladi», deb, tarbiya ishida mehnatning roli juda katta ekanligini ta’kidladi. Demokrit doimo mehnat qilib turishni talab qildi, mehnatga odatlana borgan sari, mehnat yengil bo‘lib boradi, deydi. U yomon o‘makdan ehtiyot bo’lish kerak, deb ta’kidlaydi va yaxshi xulq hosil qilishda mashqning ahamiyati juda katta, deb hisoblaydi. Demokrit quldorlik negizlariga nisbatan tanqidiy qarashni vujudga keltirdi, tabiatni chinakam bilishga, tarbiyani qayta qurishga chaqirdi. Demokrit barcha tabiiy jarayonlarga, jumladan, insonning axloqiy munosabatlariga ham xudolaming aralashuvini inkor etib, kishi xulqining real, bu dunyodagi asosini topishga urinadi. Demokrit axloqni odamning o‘z tabiatidan kelib chiqib asoslashga harakat qiladi. U axloqning ikki yuzlama: yasama va haqiqiyga boiinishiga qarshi chiqadi, u shaxsning faqat mulohazakorlik va aql rahnamoligida mumkin boiadigan axloqiy kamoloti uchun jonbozlik ko‘rsatdi. To‘g‘rirog‘ini bilmaslik xatoga olib keladi, degan edi u. Aql to‘g‘ri xatti-harakatlarga yo‘naltirilmog‘i lozim, bu esa bilimlami doimo mukammallashtirib borish haqida g‘amxo‘rlik, tabiat qonunlari va odam xulqini o‘rganish zarur demakdir, degan edi Demokrit. Demokritning pedagogik qarashlari diniy qobiqdan xoli edi. Shuning uchun ham o‘zidan keyingi faylasuf olimlarga katta ta’sir etdi. Ayniqsa, ulaming inson kamolotidagi nazariy qarashlari, tarbiyaning roliga bergan katta ahamiyatlari pedagogika tarixi nazariyasini yaratishdan asosiy zamin bo’lib xizmat qiladi.


Xulosa
Yunonistonning qadimiy Sparta shahar-davlati ta’limida ko’rishimiz mumkin bo’lgan asosiy jihat bu bolalarni yoshlikdanoq jismoniy baquvvaq qilib bo’lajak vatan qo’riqchilarini tayyorlashdan iborat bo’lgan. Hattoki, ayol-qizlarga ham kerakli vaqtda vatanni himoya qila bilishi uchun alohida jismoniy ta’lim berilgan. Lekin, ularda ham ilmlardan faqat eng zarurlari ya’ni o’qish, yozish va hisob-kitoblar o’qitilgan.
Afinada quldorlik tizimi o'ziga xos xususiyatlarga egadir. Eradan avvalgi V-IV asrlarda sinfiy tafovutlar kuchli bo'lgan. Hunarmandchilik, savdo va fan Afinani Yunonistonning markaziga aylantirdi. Наr bir quldor jamiyat ishlarida faol qatnashish imkoniyatlariga ega bo'lgan. Ta'lim va tarbiya tizimida Afina fuqarolarining qatnashish huquqi bo'lgan. Afina tizimi Sparta tizimidan farqli o'laroq harbiy-jismoniy ta'lim bilan birgalikda ko'p tarmoqli targ'ibot ishlarini olib borgan. Afinaliklarning fikricha, inson har tomonlama uyg'un kamol topishi lozim edi. Bunda aqliy, ma'naviy, estetik va jismoniy tarbiya asosiy vosita bo'lishi talab etilgan. Bunday talab va ehtiyoj bora-bora takomillashtirilib borilgan

Mundarija

1. 
   Kirish...........................................................................3
   
2. 
   Asosiy qism..................................................................4
   
3. 
   Spartan ta’lim tizimi.....................................................5
   
4. 
   Afina ta’lim tizimi........................................................9
   
5. 
   Xulosa..........................................................................22