Urug`shunosliknig nazariy asoslari Qishloq xo'jalik ekinlarining urug'i, sifatini aniqlash usullari Urug'laming navdorlik va ekinboplik sifatlari

Ekish me’yori va usullari bilan tup qalinligi boshqariladi. Ekish 
me’yori oshirib borilishi bilan o'simlikning tuplanishi, shoxlanishi, mah- 
suldorligi, 1000 urug' massasi kamayadi, ammo hosildorlik ortishi mum­
kin. Bunday holda hosil asosan bosh poya hisobidan shakllanadi, don­
lar bir tekis bo'ladi.
Siyrak ekinzorda (keng qatorlab, lentali) tuplanish kuchayadi, ik­
kinchi va navbatdagi poyalar hosil bo'ladi. Ularda don soni, 1000 urug' 
massasi kam bo'ladi, ammo bitta o'simlikning mahsuldorligi ortadi.
Eng sifatli urug' maksimal hosil shakllanishigacha hosil bo'ladi. Ma­
salan, kuzgi bug'doy sug'oriladigan yerda gektariga 4 mln unuvchan 
urug' ekilganda, ekish me’yori 6,0 mln va 2 mln bo'lgandagiga nis­
batan sifatli urug' beradi, ammo maksimal hosil ekish me’yori 6,0 mln
bo'lganda kuzatilgan. Bug'doy, oddiy qatorlab ekilganda tor qatorlab, 
keng qatorlab va sochib ekilgandagiga nisbatan hosildorlik hamda ekin­
boplik sifati yuqori hosil yetishtirilgan. Optimal ekish me’yori tovar 
don yetishtirishdagi me’yorga teng yoki undan 10—15% kam bo'lishi 
maqbul ekanligi aniqlangan. Keng qatorlab ekish urug' (yangi nav)ni 
ko'paytirishda qo'llaniladi.
Ekish muddatlari ham urug' sifatiga sezilarli ta’sir ko'rsatadi. Ekish 
muddati o'simlikning me’yorida rivojlanishi, qishlab chiqishi uchun qulay 
sharoit yaratishi lozim. Bahori ekinlar tuproq yetilishi bilan ertaroq 
ekilsa, kechki bahori ekinlar yer muzlash xavfi tugashi bilan ekiladi.
O'g'itlashda o'simlik hamma oziqa elementlari bilan to'la ta ’min­
langan bo'lishi, yuqori sifatli urug' yetishtirish kafolatlanishi zarur. 
Amaliyotning ko'rsatishicha, azotli o'g'itlar hosildorlikni oshirsa-da, don 
sifatini oshirmaydi (1000 urug' massasi kamayadi, mayda, puch urug'lar 
ko'payadi). Fosforli o'g'itlar urug' mahsuldorligini, urug'larning ekin- 
boplik va hosildorlik sifatlarini oshiradi, noqulay omillarga chidamliligiga 
ijobiy ta’sir ko'rsatadi.
Kaliyli o'g'itlar o'simlikning yotib qolishga, kasalliklarga chidam- 
liligini oshiradi, urug'da kraxmal to'planishini, ekinboplik sifatlarini yax­
shilaydi.