|
E
R
t
h
y
w
ef
w
(5.47)
80
икки тарафли камар чокларига эга бўлган тўсинларда маҳаллий кучланиш йўклиги
вақтида- 3,5 дан:
худди шунинг ўзи бир тарафли камар чокларига эга бўлган тўсинларда- 3,2 дан:
икки тарафли камар чокларига эга бўлган тўсинларда маҳаллий кучланиш борлигида
–2,5 қийматларидан ошмаса.
Тўсинлардаги юк қўзғалмас ва маҳаллий кучланиш йўқ бўлиб, шартли
эгилувчанлик
5
,
3
бўлганда ҳамда юк қўзғалмас ва маҳаллий кучланиш бор бўлиб
5
,
2
w
бўлганда деворча кўндаланг бикирлик қовурғалари билан маҳкамланиши
шарт. Бикирлик қовурғалари орасидаги масофа
ef
h
2
дан ошмаслиги лозим.
Кўндаланг қовурғаларининг эни
40
30
ef
К
h
в
мм дан кичик бўлмаслиги керак.
Қалинлиги эса
E
R
в
t
y
К
R
2
мм дан кичик бўлмаслиги шарт.
Кўндаланг бикирлик қовурғалари билан мустаҳкамланган симметрик кесимли
тўсин деворчасининг маҳаллий турғунлиги қуйидаги формула бўйича текширилади:
c
cr
los
los
ск
2
2
(5.48)
бу ерда
,
- қурилаётган ячейкада ташқи кучлар таъсиридан юзада ҳосил
бўлаётган кучланишлар,
Расм 5.5. Бош тўсинни деворини устиворлигини текшириш учун схема
81
c
x
урта
W
М
w
x
x
урта
t
I
S
Q
2
y
cr
cr
R
C
(5.49)
С
cr
–ҚМҚ 2.03.05-97 нинг 9.1 жадвалидан аниқланадиган коэффициент «
»
параметрига қараб,
5.1.жадвал.
0,8
1,0
2,0
4,0
6,0
10,0
30
c
cч
30,0
31,5
33,3
34,6
34,8
35,1
35,5
3
t
t
h
в
f
ef
f
(5.50)
- ушбу ҚМҚ 2.03.05-97нинг 9.2-жадвалидан олинадиган коэффициент,
5.2. жадвал
Тўсинлар
Сиқилган камарнинг ишлаш
Шартлари
Кран таги
тўсинлари
Кран рельслари
пайвандланмаган
Кран рельслари пайвандланган
2
Бошқалар
Плиталарнинг узлуксиз
таянишида
Бошқа ҳолатларда
0,8
Эслатма. Йиғилган юкларни тортилган камарига тушган кран таги
тўсинларининг бўлмалари учун
коэффициентини ҳисоблашда
0,8 деб
қабул қилиш керак.
82
t
l
N
ef
los
- маҳаллий кучлардан ҳосил бўладиган кучланиш, (5.51)
N – маҳаллий куч (тўшама тўсинни таянч реакцияси)
l
ef
– ҳисобий узунлиги l
ef
=b+2· t
f
Деворда маҳаллий кучдан ҳосил бўладиган критик кучланиш қуйидаги
формула орқали аниқланади:
2
1
y
loscr
R
C
(5.52)
С
1
– ҚМҚ 2.03-05-97 нинг 9.3 жадвалдан олинадиган коэффициент
5.3.жадвал
C
1
нинг пайвандланган тўсинлар учун қуйидагиларга тенг бўлган
ef
h
а
даги қийматлари
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
1
2
4
6
10
30
11,5
12,0
12,3
12,4
12,4
12,5
12,4
13,0
13,3
13,5
13,6
13,7
14,8
16,1
16,6
16,8
16,9
17,0
18,0
20,4
21,6
22,1
22,5
22,9
22,1
25,7
28,1
29,1
30,0
31,0
27,1
32,1
36,3
38,3
39,7
41,6
32,6
39,2
45,2
48,7
51,0
53,8
38,9
46,5
54,9
59,4
63,3
68,2
45,6
55,7
65,1
70,4
76,5
83,6
Девори кўндаланг қовурғалар билан устиворлиги оширилган тўсинда ҳосил
бўладиган критик уринма кучланиш қиймати қуйидаги формула орқали аниқланади.
2
2
76
,
0
1
3
,
10
s
ск
R
(5.53)
- катакнинг катта томонининг кичик томонига бўлган нисбати.
с
-ҚМҚнинг 2.03.05-97 7-иловаси бўйича қабул қилувчи коэффициент
83
Агар деворчанинг шартли эгилувчанлиги 6,0 дан катта бўлса, деворча
кўндаланг бикирлик қовурғаларидан ташқари бўйлама бикирлик қовурғалари билан
ҳам маҳкамланиши керак. улар тўсин узунлиги бўйлаб юқори токчадан (0,2
0,3)h
масофада жойлаштирилади.
5.8. Тўсин деворчаси билан токчаларини бирга ишлашини таъминлаш
Алоҳида элементлардан тайёрланган тўсин токчаси билан деворчаси ўзаро
бириккан жойга силжитувчи куч таъсир этади. Тўсиннинг 1см узунлигига таъсир
этаётган силжитувчи кучни аниқлаймиз
x
x
I
S
Q
t
Т
(5.54)
Пайванд тўсинларда силжитувчи куч «Т» токча чокларини қирқишга интилади
шунинг учун чокларнинг юк кўтарувчанлиги қуйидаги шартни қаноатлантириши
лозим:
c
f
f
wf
K
R
T
2
ёки (5.55)
c
f
z
wz
K
R
Т
2
Юқоридаги ифодалардан пайванд чокнинг талаб қилинган қалинлигини топиш
мумкин:
c
f
wf
x
x
f
R
I
QS
K
2
ёки
c
z
wz
x
x
f
R
I
QS
K
2
(5.56)
Агар тўсин деворчаси токчалари билан парчин михлар орқали бириктирилса,
битта болтни силжитадиган куч ўзаро қўшни болтлар орасидаги масофа бўйича
аниқланади;
a
T
N
(5.57)
Болтлар орасидаги масофа
x
x
в
в
QS
I
N
T
N
a
min
min
(5.58)
бу ерда (N
в
)
мin
-битта болтнинг юк кўтариш қобилияти.
84
min
t
d
R
N
An
R
N
в
вр
вр
в
c
вs
вc
min
Nв
(5.59)
Назорат саволлари.
1.
Тўсинлар қаерларда ишлатилади?
2.
Тўсинлар тизими неча хил бўлиши мумкин?
3.
Мураккаб тўсинли катакда тўсинларни бир-бирига бириктирилиши қандай
бўлиши мумкин?
4.
Тўшамани ҳисоби?
5.
Прокат тўсинларни ҳисоблаш тартиби?
6.
Алоҳида элементлардан тайёрланган тўсинларни кесим юзасини минимал
баландлиги қайси формула билан топилади?
7.
Алоҳида элементлардан тайёрланган тўсинни оптимал баландлиги қандай
топилади?
8.
Алоҳида элементлардан тайёрланган тўсин токчасини кесим юзаси қайси
формула билан топилади?
9.
Тўсинларнинг умумий устиворлиги?
10.Тўсин элементларнинг маҳаллий устиворлиги?
11.Тўсин девори билан токчаларини бирга ишлаш шартлари?
5.1. Масала. Тўшамани ҳисоби. Тўшамага таъсир этаётган норматив юк
2
0
/
31
м
кн
q
H
га тенг, рухсат этилган нисбий эгилувчанлиги
120
1
l
f
тенг. Тўшама
тўсинларининг қадами а
1,12м га тенг.
Ечими: Тўшамани қалинлигини топиш учун С.Д.Лейтес графигидан
фойдаланамиз. Шу графикдан тўшамани таянч орасидаги масофасини уни
қалинлигига бўлган нисбатини аниқлаймиз.
85
117
Т
Т
t
l
бундан тўшама қалинлиги топилади.
cм
l
t
T
T
96
,
0
117
112
117
Тўшаманинг қалинлигини 10мм қабул қилинади.
5.2. Масала. Тўсинни ҳисобланг. Таянч оралиғидаги масофа 4м га тенг. Тўсинга
таъсир этаётган ҳисобий ёйма юк
м
кн
q
/
58
,
42
тенг. Пўлат маркаси
Ст 3 кп 2.
Ечими: Ташқи таъсир этаётган юкдан тўсинда хосил бўладиган энг катта эгувчи
момент топилади.
м
кН
ql
M
18
,
85
8
4
58
,
42
8
2
2
max
Талаб қилинган қаршилик моменти.
3
max
362
1
235
10
8518
cм
R
M
W
c
y
TK
Қўштавр сортаментидан, қаршилик моменти
3
371
см
W
x
га тенг бўлган №27 юза
танлаб оламиз
Do'stlaringiz bilan baham: |
