O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNAVATSIYA
VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNVERSITETI IQTISODIYOT FAKULTETI
,, Turizim Iqtisodiyot asoslari”fanidan
KURS ISHI MAVZU:Iqtisodiy samaradorlik ko`rsatkichlari Bajardi:Ozimova Farangiz imzo: Qabul qildi: Baxtiyarov Shohzod. imzo:
Urganch2023 MUNDARIJA; KIRISH……………………………………………………………………3 BOB Samaradorlik haqida tushincha …………..………………………….5
Iqtisodiy samaradorlik haqida ……………………………………………5
Iqtisodiy samaradorlik ko`rsatkichlari ………………………………….13
BOB. Korxona faoliyatining iqtisodiy samaradorligi……………………..16
2.1 Korxona va tarmoq miqyosida iqtisodiy samaradorlik darajasini
aniqlash……………………………………………………………………..16
2.2 mutlaq iqtisodiy samaradorlik va uni hisoblash usuli…………………..31
Xulosa ………………………………………………………………………37
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati……………………………………….40
KIRISH Samaradorlik — bu istalgan natijani olish qobiliyatidir. Agar biror narsa samarali deb topilsa, bu uning kutilgan yoki kutilmagan natijaga ega ekanligini yoki chuqur, yorqin taassurot qoldirishini anglatadi.i Ishlab chiqarish samaradorligi — korxona miqyosida iqtisodiy faoliyat, iqtisodiy dasturlar va tadbirlarning foydali natijalar berishi, olingan iqtisodiy samaraning muayyan qiymatga ega boʻlgan resurslarni qoʻllagan holda eng yuqori ishlab chiqarish hajmiga erishishga sabab boʻlgan ishlab chiqarish omillari, resurslar sarflariga nisbati bilan tavsiflanadi. Ishlab chiqarish samaradorligi korxona faoliyatining yakuniy natijasini koʻrsatadi. Miqdoriy jihatdan ishlab chiqarish samaradorligini mahsulot ishlab chiqarish uchun sarf qilingan mehnat miqdori bilan oʻlchash mumkin, lekin mehnat sarfini aniq oʻlchash ancha qiyin. Shu sababli, ishlab chiqarish samaradorligi mehnat resurslaridan foydalanish samaradorligi; ishlab chiqarish vositalaridan va kapitaldan foydalanish samaradorligi koʻrsatkichlari bilan aniqlanadi. Korxonalarda ishlab chiqarish samaradorligining umumlashgan koʻrsatkichi tovar ishlab chiqarish surʼatlarining oʻsishi hisoblanadi, undan tashqari puldagi harajatlar birligiga toʻgʻri keladigan mahsulot hajmi, balans foydaning asosiy va aylanma fondlar yigindisiga nisbati, toʻla tannarx koʻrsatkichlari muhim ahamiyatga ega. Mehnat unumdorligining oʻsishi surʼatlari, mehnatni tejash va mahsulot hajmi oʻsishida mehnat unumdorligi hissasi kabi koʻrsatkichlardan ham foydalaniladi. Ishlab chiqarish samaradorligi texnik samaradorlik (ishlab chiqarish hajmi), iqtisodiy samaradorlik (mehnat unumdorligi, mehnat resurslari, asosiy fondlar, aylanma resurslar), ijtimoiy samaradorlik (moddiy resurslar, foyda) hisobiga shakllanadi.
Ishlab chiqarish samaradorligini hisoblashdan maqsad samaradorlikka nimalar hisobiga erishilganini aniqlash va yana qanday omillar evaziga uni oshirish mumkinligini belgilashdan iborat.
Umuman olganda, iqtisodiy samaradorlik jamiyat uchun maqbul bo'lgan bozor natijalariga ishora qiladi. Farovonlik iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy jihatdan samarali bo'lgan natijalar bozorning jamiyat uchun yaratadigan iqtisodiy qimmatli hajmini oshiradigan ko'rsatkichdir. Iqtisodiy salohiyatli bozor natijalariga ko'ra, Pareto-larni yaxshilash mumkin emas va natijalar Kaldor-Xicks mezonlari deb nomlanadi.ii