Urganch davlat universiteti X. R. Matyoqubov, J. K. Tojiyev texnologiya va dizayn

Dumaloq yog`ochni saqlash. 
Dumaloq yog`och materiallari ГОСТ 9014. 0-85 
ga  ko`ra  daraxt  turlarining  chidamliligi  bo`yicha  (saqlaganda  hasharotlar 
zamburug`lar bilan shikastlanishi va yorilishga chidamligi bo`yicha) ikkita - chidamli 
va chidamsiz klasslarga ajratiladi.  
Yilning  issiq  vaqtlarida  yog`ochlar  omborlarda  hasharotlar,  zamburug`lardan 
shikastlanmasligi  hamda  yorilmasligi  uchun  saqlashning  turli  usullari  va  maxsus 
himoya  vositalaridan  foydalanib  saqlanadi.  Dumaloq  yog`och  materiallarni 
omborlarda shtabellar tarzida saqlashning (ГОСТ 9014. 0-85) nam va quruq usullari 
mavjud.  Nam  usulda  tilish,  yo`nish  hamda  randalash,  shuningdek,  kon  ustunlari  va 
balanslar tayyorlash uchun mo`ljallangan dumaloq yog`och materiallari saqlanadi.  

---

- 37 - 
 
Nam  usul  yog`och  namligini  po`stloqda  butun  issiq  davr  mobaynida  saqlashni 
ta‘minlashi lozim. Nam usulda saqlash va himoya qilishga quyidagi:  

 
yog`och po`stlog`ini shilmasdan;  

 
g`o`lalarni zich taxlab; 

 
toresini zamazka bilan himoyalab; 

 
toreslarini soyaga qaratib; 

 
shtabellar orasidagi intervalni berkitib;  

 
muzlatib va qor bostirib; 

 
yomg`irda va suv bostirib saqlash kiradi.  
Saqlashning  u  yoki  bu  usuli  ishlab  chiqarish  imkoniyatlariga  qarab  tanlanadi. 
Dumaloq 
yog`och 
materiallarni 
zich 
shtabellar 
tarzida 
saqlaganda 
mexanizatsiyalashtirilgan sun‘iy yomg`ir qurilmasi yordamida yomg`ir yog`dirib (suv 
purkab) turiladi. Havo temperaturasi ko`tarilib, mo`‘tadil issiq sharoit vujudga kelishi 
bilan  (havo  temperaturasi  5°С  va  undan  yuqori  ko`tarilganida)  yog`ochlar  sun‘iy 
yomg`ir  bilan  namlab  turiladi.  Nina  bargli  daraxt  yog`ochlarini  saqlashda 
purkaladigan  suvning  yarmidan  ko`pini  g`o`la  va  g`o`lachalarning  toresiga  qaratib 
purkash lozim.  
Yog`och  namligini  saqlashning  qo`shimcha  usullaridan  biri  yog`och  toresiga 
namlikka  chidamli  zamazka  surkashdir.  Namlikni  saqlash  zamazkasini  surkashdan 
oldin yog`och materiallarining toreslari muzdan, qordan va loydan tozalanadi hamda 
quritiladi.  
Yog`ochni  namligini  doim  saqlash  uchun  suv  bostirish  usulidan  foydalaniladi. 
Yog`och  materiallari  kemalar  qatnaydigan  va  yog`ochlar  oqiziladigan  daryolarning 
suvli  bo`shliqlarida,  hovuzlarda,  ko`lmaklarda  hamda  suv  bilan  sun‘iy  to`ldirib 
turiladigan  havzalarda  suvga  cho`ktirib  saqlanadi.  Sun‘iy  hovuzlarga  yogochlar  suv 
quymasdan avval joylashtiriladi.  
Quruq  yo`llardan  keltirilgan  po`sti  tozalangan  va  dumaloq  holatda  ishlatishga 
mo`ljallangan  yog`och  materiallari  quruq  usulda  saqlanadi.  Quruq  usulda  yog`och 
materiallari  qator-qator  qilib  shtabellarga  taxlanadi,  toreslari  bo`yoq  bilan  bo`yalib, 
soyada saqlanadi.  
Yog`ochlarni  saqlash  va  himoyalash  vositalari  yog`och  materiallarining  turiga 
qarab ularning zamburug`lar, hasharotlarga hamda yorilishiga chidamliligini hisobga 
olib tanlanadi.