Urganch davlat universiteti X. R. Matyoqubov, J. K. Tojiyev texnologiya va dizayn

 
AMINOPLAST
 
- 
karbamid 
smolalariga 
asoslangan 
plastmassalar. 
Formaldegidning  karbamid  va  uning  hosilalari  bilan  kondensatsiyasi  natijasida 
olingan smolalar keng qo`llaniladi. 
 
Epoksid smola xususiyatlari-
Epoksidlarning kuchlanish darajasi poliesterlarga 
qaraganda  20-30%  yuqori.  Stress  va  zo`riqishlarga  zarar  bermasdan  bardosh  berish 
qobiliyati ancha kuchli. Bukma kuchi va yuklarga qarshilik juda yuqori. Ishlatilganda 
epoksid yuqori yopishqoqlikka ega kuchli yopishtiruvchi sifatida ishlaydi. Epoksidlar 
qotib  qolganda  ozgina  qisqaradi.  Ishlangan  epoksid  polimerlari  suvga  chidamli. 
To`g`ri  saqlash  bilan  smolalar  bir  necha  yillar  davomida  o`z  xususiyatlarini 
yo`qotmaydi.  Epoksidni  ishlatishda  faqat  harorat  ta‘sir  qiladi.  O`rtacha,  xona 
haroratida 22-25 ° C, smolalar 24 soat ichida qattiqlashadi. Tayyorlashni tezlashtirish 
uchun qo`shimcha qo`shish kerak emas, suyuqlik umuman qattiqlashmasligi mumkin. 
Quritish  vaqtini  xonadagi  haroratni  oshirish  orqali  kamaytirish  mumkin.  Harorat  10 
darajaga ko`tarilganda, polimerizatsiya darajasi ikki baravar ortadi. Ammo haroratni 
40  darajadan  yuqori  qilib  qo`yilmaydi.  Tayyorlanganda  smolalar  aniq  hidni 

---

- 137 - 
 
chiqarmaydi.  Epoksid  bilan  ishlash  amaliy  tajriba  va  ma‘lum  ko`nikmalarni  talab 
qiladi,  chunki  tayyorlash  paytida  yopishqoqlik  yo`qoladi  vertikal  va  enli  yuzalarda 
material  bilan  ishlash  qiyinlashadi.  Epoksidlar  suv  ximoyasiga  bardoshli, 
gidroizolyatsiya  va  bog`lovchi  mustahkamligi  yuqori  bo`lgan  mahsulotlar  ishlab 
chiqarish  uchun  ishlatiladi.  Masalan,  raketa  va  samolyotsozlik,  kemasozlik,  poyga 
avtomobillarini 
ishlab 
chiqarish 
va 
boshqalar. 
Epoksidlar 
kanserogen 
komponentlarni,  uchuvchi  organik  birikmalarni  o`z  ichiga  olmaydi  va  yonmaydi. 
Smolalar tarkibiy qismlari xavfsiz va tashish va saqlash oson.