Urganch davlat universiteti turizm va iqtisodiyot fakulteti turizm va mehmonxona xo

2-rasm. Mahsulot-xizmat hayot siklining sxemasi
1. Mahsulotni ishlab chiqish – yangi mahsulot g‘oyasining topilishi va ta’riflanishi davri. Yangi mahsulot ishlab chiqilayotgan davrda uning sotuvlari nolga teng bo‘ladi, kompaniya investitsiyalari esa ko‘payib boradi.

2. Joriy etish – mahsulot bozorga chiqarilganidan keyin sotuvlar asta-sekin o‘sib boradi. Mazkur bosqichda kompaniya foyda olmaydi.

3. O‘sish – mahsulot bozorda keng tarqaladi va kompaniya daromadlari o‘sib boradi.

4. Yetuklik – sotuvlarning o‘sishi to‘xtaydigan bosqich, chunki shu davrgacha mahsulotni potensial haridorlarning aksariyati olgan bo‘ladi. Mahsulotni raqiblardan himoya qilish uchun marketing harajatlari oshishi natijasida daromadlar o‘sish davridagi daromadlar miqdori bilan tenglashadi yoki ulardan kamayadi.

5. Tanazzul – sotuvlar va daromadlar keskin kamayadigan davr.

Mehmondo‘stlik sanoatining barcha mahsulotlari ham shunga o‘xshash va barcha uchun yagona andozaga ko‘ra rivojlanavermaydi. Ayrim xizmatlar juda tez amalga joriy etilishi va shunday tez Qoyib bo‘lishi mumkin. Masalan, tungi klublar, qoida tariqasida, nisbatan kam hayot sikliga ega bo‘ladi.

Mehmonxona biznesida ko‘pincha ayrim mehmonxonalar inqirozga uchraydi. Kapital ta’mirlash yoki to‘la rekonstruksiya qilish ularga yana o‘z jozibadorligini tiklash imkonini beradi; yangi o‘sish bosqichi boshlanadi.

Mehmondo‘stlik sanoatining boshqa mahsulotlari (masalan, kazino) yetuklik bosqichida uzoq vaqt qolishi mumkin.

3-jadvalda mahsulot hayot siklining har bir bosqichiga keng tavsif berilgan (Doyle P. The realities of produkt life kirkle. 1976).
3-jadval