Urganch davlat universiteti kimyoviy texnologiyalar fakulteti otabaev azamat azimboevich

Eritilgan pishloq tarkibidagi tuz miqdorini aniqlash

Ishning mazmuni:

Eritilgan pishloq tarkibidagi natriy xlor miqdori kationli usul yordamida aniqlanadi.

Ishning borishi. Farforli tigelga pishloqdan 2 gramm o‘lchab olinadi. Olingan namuna olovda to‘q kul rangga kirguncha kuydiriladi. Hosil qilingan tigel tagidagi qoldiq shisha tayoqcha yordamida extiyotkorlik bilan yanchiladi va massasiga nisbatan 4-5 marotaba ko‘p issiq suv bilan ishlov beriladi. Aralashmaning suyuq qismi shisha tayoqcha yordamida filtr qog‘oziga o‘tkaziladi va konussimon kolbaga filtrlab olinadi. Hosil qilingan filtratdan ozroq olib, unga 1-2 tomchi azot kislotasi solib nordonlashtiriladi. Nordonlashtirilgan filtratga 1-2 tomchi kumush nitrat (Ag NO₃) eritmasidan qo‘shib aralashtiriladi va sekundiga 1-2 tomchi tezlik bilan kateon almashtiruvchi kalonka orqali o‘tkaziladi. So‘ngra kalonkadagi qoldiq 50 ml suv bilan yuviladi va filtrat yuvilgan suvi bilan birga, unga 3 tomchi fenolftalein qo‘shgan holda 0,1 normalli natriy ishqor eritmasi bilan sariq rangga kirguncha titrlanadi.
Hisob. Pishloq tarkibidagi tuz miqdori quyidagi ifoda orqali topiladi:

X = 0,292 ^. a

Bunda: a- titrlash uchun ketgan natriy ishqor eritmasi, ml

0,292- natriy xlorga nisbatan hisoblangan, 100 ko‘paytirilgan va mahsulot kattaligiga bo‘lingan ishqor eritmasining titri.

Kerakli asbob va reaktivlar: kateon almashtirish kolonnasi (rasm -33), 300 ml-li kimyoviy kolba, 200 ml-li shisha stakan, isitish asbobi, qog‘oz filtr, shisha tayoqcha, titrlash qurilmasi, farforli tigel, shisha qadoq, texnik tarozi; kationit- KU-2, 7-5 % li xlorid kislota, NaOH ning 0,1 normalli eritmasi, metiloranjning 0,1 % suvli eritmasi. Kationit ishga tushirilishi uchun quyidagicha tayyorlanadi: distillangan suvda 15 gramm kationit 5 soat saqlanadi. So‘ngra u 50 ml –li byuretkaga solinadi. Kolonka orqali 100 ml 7 % li sekundiga 1-2 tomchi tezlikda xlorid kislotasi yuboriladi. So‘ngra kationit xuddi shu tezlikdagi distillangan suv bilan neytral reaksiyaga kirguncha yuviladi.

33-Rasm. 1-shisha truba, 2-kateonit, 3-shishali paxta, 4-probka, 5-qran