Urganch davlat universiteti fizika-matematika fakulteti 194-guruh amaliy matematika va informatika yo‘nalishi talabasi Temuriy Kuvanchoyning

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI


Fizika-matematika fakulteti
194-guruh amaliy matematika va informatika yo‘nalishi talabasi
Temuriy Kuvanchoyning
“Differensial tenglamalar va matematik fizika” fanidan


KURS ISHI
Mavzu: Balkaning bo’ylama egilishini tatqiq qilish

Qabul qildi: _______________ Ro‘zmetov M.
Topshirdi: ________________ Temuriy K.


Urganch- 2022
MUNDARIJA
I.Kirish…………….....................................…...................................................3
II.Asosiy qism.....................................................................................................4
1. O`zgaruvchi koeffisientli chiziqli tenglamalar...............................................4
2. Balkaning bo’ylama egilishini tatqiq qilish………………………………….19
II. Xulosa……………………………………………………………………….23
IV. Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………24

I. KIRISH
Differensial tenglama nazariyasi XVII asr oxirida differensial va integral hisobning paydo bo‘lishi bilan bir vaqtda rivojlana boshlagan. Differensial tenglama matematikada, ayniqsa, uning tatbiqlarida juda katta ahamiyatga ega. Fizika, mexanika, iqtisodiyot, texnika va boshqa sohalarning turli masalalarini tekshirish differensial tenglamani yechishga olib keladi.
Differensial tenglamalarni, unga aloqador barcha fanlarni nafaqat O‘zbekiston, balki butundunyo bor salohiyatini ishga so‘lib o‘rganadi. Shu o‘rinda aytish lozimki differensial tenglamalarga bag‘ishlangan kitoblar rus, ingliz va boshqa tillarda ko‘plab chop etilgan. Ular ichida matematik olimlar Pontryagin, Stepanov, Petrovskiylar tomonidan yaratilgan darsliklarni alohida qayd qilib o‘tish lozim.
O‘zbek tilida ilk darslik akademik T.N.Qori-Niyozov tomonidan 40-yillarda yozilgan. Bu fanni olimlar necha asrlardan beri o‘rganib kelishadi.
Differensial tenglamalar juda ko‘p fanlar bilan uzviy bog‘liq hisoblanadi. Masalan, fizika, iqdisodiyot, biologiya, kimyo, tibbiyot va boshqa fanlarda uchraydigan ko‘plab jarayonlar differensial tenglamalar yordamida tavsiflanadi. Shu masalalarni o‘rganish bilan tegishli jarayonlar haqida biror ma’lumotga, tasavvurga ega bo‘lamiz.
O‘sha hosil qilingan differensial tenglamalar o‘rganilayotgan jarayonning matematik modelidan iborat bo‘ladi. Bu model qancha mukammal bo‘lsa, differensial tenglamalarni o‘rganish natijasida olingan ma’lumotlar jarayonlarni shuncha yo‘la tavsiflaydi. Shunisi qiziqki, tabiatda uchraydigan turli jarayonlar bir xil differensial tenglamalar bilan tavsiflanishi mumkin.
Bu esa "Bir o‘q bilan ikki quyonni otish" imkonini beradi, ya’ni agar biror matematik modelni to‘la o‘rganilsa, tegishli natijadan turli jarayonlarni tunishtirishda foydalansa bo‘ladi. Aytilgan fikrlar differensial tenglamalarning umumiy nazariyasi va amaliy masalalarini yechishga tatbiqi muhim ahamiyat kasb etishini anglatadi.