Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti 198-guruh talabasi Qo`ziboyeva Gulnozaning O`zbek adabiy tanqidchiligi tarixi fanidan mustaqil ta` lim mashg`uloti

Pirimqul Qodirov o‘tgan asrning 70-yillarida O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi Til va adabiyot institutining katta ilmiy xodimi, filologiya fanlari nomzodi sifatida ikki tomlik «Adabiyot nazariyasi» nomli fundamental tadqiqotning yaratilishida faol ishtirok etdi. Olim bu tadqiqotning «Adabiy asarning tili» «Adabiytarixiy jarayon haqida», «Ijod jarayoni» qismlarini yozib berdi. Pirimqul Qodirov tomonidan yozilgan «Adabiy asarning tili» bobi shu kunga qadar badiiy til haqidagi o‘zbek adabiy nazariy tafakkuri rivojida yirik ish sifatida o‘z qimmatini saqlab kelmoqda. Bu ishda adabiy asarda badiiy tilning tutgan o‘rni, qahramonlar nutqining individual va tipik xususiyatlari, muallif nutqi va muallif obrazi, nasriy asarlar tilida tasvir vositalari, nasriy asarlar tilining ifoda kuchi va badiiy tahlil vositalari kabi masalalar o‘zining konkret va asosli yechimini topganligi bilan xarakterlidir.Tadqiqotchi badiiy adabiyotning tiliga oid nazariy masalalar juda ko‘plipgai chuqur his qiladi hamda o‘z ishida faqat realist proza tilining ayrim jihatlarini tahlil qilish bilan cheklanadi.

Adib “Adabiy o‘ylar” badiasiga murojaat qilishning sababini asoslab, “bu mohirlikning natijasi emas, mahoratga bo‘lgan ehtiyojning natijasidir” deb yozadi. Hech kimga sir emaski, san’atkor yozuvchilar ayni bir zamonda iste’dodli munaqqid ham bo‘lganlar. Badiiy ijod sirlari, mahoratning o‘ziga xos qirralari xususida har bir adib o‘ziga xos saviya bilan fikr yuritishi aniq. Pirimqul Qodirov ham o‘zining adabiy o‘ylarida bir qarashda go‘yo barchaga ayon haqiqatlar xususida so‘z yuritadi. Lekin adib tilga olgan haqiqatlar: hayotiy va adabiy bilim, haqiqiy talant, qahramon muammosi, adabiy til masalalari bugungi kunda ham o‘zining ahamiyatini yo‘qotgan emas.

Adib “Adabiy o‘ylar” badiasiga murojaat qilishning sababini asoslab, “bu mohirlikning natijasi emas, mahoratga bo‘lgan ehtiyojning natijasidir” deb yozadi. Hech kimga sir emaski, san’atkor yozuvchilar ayni bir zamonda iste’dodli munaqqid ham bo‘lganlar. Badiiy ijod sirlari, mahoratning o‘ziga xos qirralari xususida har bir adib o‘ziga xos saviya bilan fikr yuritishi aniq. Pirimqul Qodirov ham o‘zining adabiy o‘ylarida bir qarashda go‘yo barchaga ayon haqiqatlar xususida so‘z yuritadi. Lekin adib tilga olgan haqiqatlar: hayotiy va adabiy bilim, haqiqiy talant, qahramon muammosi, adabiy til masalalari bugungi kunda ham o‘zining ahamiyatini yo‘qotgan emas.