Urganch axborot texnologiyalar texnikumi 04-21 axborot xavfsizligi guruhi talabasi Matyoqubov Sotiboldining fizika fanidan yozgan Mustaqil ishi

Urganch axborot texnologiyalar texnikumi
04-21 axborot xavfsizligi guruhi talabasi
Matyoqubov Sotiboldining fizika fanidan yozgan

Mustaqil ishi

Topshiruvchi:______ Matyoqubov S.

Qabul qiluvchi:______ Begimov M.

O’quv yili: 2021-2022 yil

Reja :
1.Elektr zaryadi haqida umumiy ma’lumot

2. Elektr zaryad turi va elektr maydon
3. Rezistor. Reostat. Tranzistor, Mikrosxemalar va ularning ishlashi
4.O’tkazgizlarni ketma-ket ulash
5.O’tkazgizlarni parallel ulash

Elektr zaryad nima? Plastmassa tayoqchani mo’ynaga ishqalab elektroskop sterjeniga tekkizamiz. Elektroskop strelkasi uncha katta bo’lmagan burchakka og’adi. Tayoqchani yana bir marta mo’ynaga ishqalab elektrlaymiz va yana elektroskop sterjeniga tekkizamiz. Bunda elektroskop strelkasi kattaroq burchakka og’adi.

Tajriba elektr miqdorining turlicha bo’lishi mumkinligini ko’rsatadi. Elektr miqdorini xarakterlash uchun maxsus kattalik – elekt zaryad kiritiladi. Elektr zaryadni O yoki q (qu) harfi bilan belgilash qabul qilingan.
Elektr zaryad maniy (kahraboniki) va musbat (mo’ynaniki) bo’lishi mumkin.
Zaryad miqdori ko’p va oz bo’lishi mumkin. Ikkita bir xil metall shar olamiz va ularni elektrometr sterjenlariga kiydiramiz. Chap tomondagi sharni elektrlaymiz. Uning zaryadi ko’p yoki ozligi haqida elektroskop strelkasining og’ishiga qarab hukm chiqarish mumkin. Elektrlangan sharni elektrlanmagan shar bilan o’tkazgich yordamida (izolyatsiyalangan dastasidan ushlab) tutashtiramiz. Elektrometrlar strelkalarining ko’rsatishiga qarab, birinchi sharning zaryadi ikki marta kamayganini, ikkinchi shar zaryadi esa shuncha marta ortganini ko’ramiz. Sharlardan o’tkazgichni olib, ikkinchi elektrometrni erga ulab zaryadlaymiz.
Tajribani takrorlaymiz. Elektrometrlarni yana o’tkazgich bilan tutashtiramiz. Birinchi sharning zaryadi yana ikki marta kamayadi.
O’tkazilgan tajribalar elektr zaryad bo’linishi mumkinligidan dalolat beradi.