Уразбаев е sport formasi va uning qonuni

 
36 
rang-barang murakkab jismoniy mashqlarni egallab olishda katta mahorat 
ko`rsatadilar. Shunga o`xshash holatlarda bunday sportchilarni yuzaga kelishi 
mumkin bo`lgan noqulay sharoitlarga o`z vaqtida moslashtirish bo`yicha maxsus 
chora-tadbirlarni rejalashtirish masalasi yuzaga keladi. Gap maktab o`quvchilari 
haqida 
ketganda, 
jismoniy 
tarbiya 
mashg`ulotlari 
jarayonida 
yuqorida 
ta`riflanganidek ruhiy sifatlarga ega bo`lgan bolalarga nisbatan pedagog nihoyatda 
ehtiyotkorona munosabatda bo`lishi, yuklamalar, xususan, hissiy yuklamalarni 
berishda avaylovchi tartibdan foydalanishi zarur. 
Kettell testlari MMPI, ChXT ni qo`llash yo`li bilan olingan ma`lumotlar 
asosida ruhiy nuqsonlari, fe`l-atvorida kasallik belgilari bo`lgan shaxslarni aniqlab, 
shifokor bilan maslahatlashgandan so`ng, ular bilan to`g`ri munosabat o`rnatish , 
ularning jamoadagi o`rnini belgilash mumkin bo`ladi. 
Maktab o`quvchilarida turli ruhiy hamda psixomotor jarayonlarning 
rivojlanishi, bu jarayonlarda muayyan nuqsonlar mavjudligi to`g`risidagi har 
tomonlama ruhiy-tashxislash ma`lumotlari jismoniy tarbiya sohasi mutaxassislari 
oldida kasbiy yo`nalishdagi vazifalarni hal qilishning keng imkoniyatlarini ochadi. 
Bunday ma`lumotlar psixomotor sifatlarda uchraydigan nuqsonlarni (harakatlar 
uyg`unligi, aniqligi va b.) ayrim ruhiy jarayonlarni (diqqat, tezkor xotira, 
harakatlar chaqqonligi va b.) tahrir etish yo`lidagi jismoniy tadbirlarni tashkil 
etishda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo`ladi. 
Tanlangan jismoniy, ruhiy, psixomotor sifatlarni (sportogrammalar 
bo`yicha) maqsadli takomillashtirish ishlarini trener turli ixtisosdagi sportchilarni 
jalb etgan holda ham o`tkazishi mumkin. Bu irodaviy sifatlar, ruhiy hissiy 
zarbalarga chidamlilik xususida so`z borganda ham, juda muhimdir. 
Taqdim etilgan usuliyatlar sportchi yoki maktab o`quvchisi shaxsining 
ayrim yashirin jihatlari haqidagi materiallarni qo`lga kiritishga ham yordam
beradiki, odatda, ular bunday masalalarni trener bilan muhokama qilmaydilar. 
Masalan, qandaydir chuqur iztiroblar, ruhiy jarohatlar, havotirlanish va sh.k. 

---