Upstream tax

Солиқ базасини аниқлаш
Углеродни солиғини ишлаб чиқишнинг биринчи қадамларидан бири солиқ базасини аниқлашдир: қайси газлар, иқтисодиётнинг қайси тармоқлари ва солиқ қайси фаолият турларини қамраб олади? Сиёсатчилар солиқ тўлаш учун қайси юридик шахс жавобгар бўлишини ҳал қилишда ҳар хил ёндашувлардан фойдаланадилар. Бу масалалар бўйича қарорлар нафақат солиқларни қоплаш, балки маъмурий юк ва сиёсий мақбуллик каби масалаларга ҳам муҳим таъсир кўрсатади.
Солиқ базасини аниқлаш бир қатор қарорларни ўз ичига олади. Биринчи навбатда, сиёсатчилар углерод солиғини қайси чиқиндиларга, хусусан, маълум соҳаларга, фаолият турларига ва газларга йўналтиришни белгилашлари талаб этилади. Кейинчалик, етказиб бериш занжирида (супплй чаин) солиқ солинадиган нуқтани аниқлаш керак бўлади. Ва ниҳоят, ҳукуматлар маълум бир чегарадан паст бўлган эмиссияларни солиқдан озод этишни ўйлаб кўришлари мақсадга мувофиқ бўлади.
Углерод солиғи базасини аниқлашнинг биринчи босқичи қайси чиқиндиларни қамраб олишни белгилашдир. Углерод солиғининг қўлланилиши мақсадли тармоқлар ёки қуйи тармоқларга, иссиқхона газлари турларига ёки ёнилғи турларига асосланган бўлиши мумкин. Турли мамлакатларда қўлланиладиган ёндашувлар турлича бўлса ҳам (11-жадвал), мавжуд тажрибага асосланиб, иккита умумий бошланғич нуқтани ажратиш мумкин.
11-жадвал

Мамлакатлар	Қамраб олинган ёнилғи турлари	Ёнилғидан ташқари чиқиндиларнинг қамрови	Қамраб олинган иссиқхона газаларининг фоиз кўрсаткичи	Қамраб олинган соҳалар	Асосий имтиёзлар	Солиққа тортиш нуқтаси