Uo‘K: 821. 111-3 kbk: 84(4Ingl)

«Azizam Lizzi!
Senga doimo xursandchilik tilayman. Agar sen mis-
ter Darsini men o‘zimning Uikxemimni sevganimning 
yarmicha sevsang ham, juda baxtli bo‘lasan. Sen shu 
qadar boy bo‘lishing qanday yaxshi! Umid qilamanki, 
qiladigan ishing bo‘lmay qolganda, sen bizlarni esga 
olasan. Agar iloji bo‘lsa, saroyda biror joyga ega bo‘lish-
ga Uikxem rozi bo‘lgan bo‘lardi va birov bizga yordam 
bermasa, biz qiynalib qolsak kerak, deb qo‘rqaman. Le-
kin agar kerak emas, deb hisoblaydigan bo‘lsang, bu 
gaplarni mister Darsiga aytmay qo‘ya qol.
Sening Lidiyang».
Elizabet bu narsa kerak, deb hisoblamagani 
uchun singlisiga yozgan javob xatida bu to‘g‘rida-
gi har qanday umid va da’volarga nuqta qo‘yishga 
harakat qildi. Lekin shunga qaramay, Elizabet tez-
tez o‘ziga ketadigan xarajatlardan siqib, yiqqanlar-
ini ularga yuborib turardi. U Uikxemlarning qo‘lida 

---

402
bor daromadlarni o‘ylamay sovuradigan va kelajak-
ni o‘ylamaydigan bu ikki yosh uchun juda kamligini 
juda yaxshi bilar edi. Va ular har safar u yoq bu 
yoqqa ko‘chib o‘tganlarida Jeyn ham, Elizabet ham 
ularning hozir qarz so‘rashlarini sezib turishardi. 
Uikxemlarning o‘zini tutishlari, ular o‘z joylariga 
qaytib kelganlaridan so‘ng ham avvalgidek taral-
labedod bo‘lib qolaverdi. Ular doim arzonroq joy to-
pish umidida bir joydan ikkinchi joyga ko‘chishar, 
natijada esa keragidan ortig‘ini ishlatib yuborishar 
edi. Uikxemning Lidiyaga bo‘lgan qiziqishi juda tez 
so‘ndi. Lidiyaniki esa biroz cho‘zildi. Va qiz o‘zi ning 
ko‘rinishi va kelib chiqishiga qaramay, obro‘si u 
turmushga chiqish arafasida qanday bo‘lgan bo‘lsa, 
hali ham shunday edi.
Mister Darsi Uikxemni Pemberlida ko‘rishni aslo 
istamasa-da, Elizabet uchun Uikxemning ish to-
pishida madad berib turardi. Eri Londonda yoki 
Batda ayshini surib yurgan paytda Lidiya ba’zan 
Pemberliga mehmonga kelardi. Ular Bingliniki-
ga ham shunchalik ko‘p kelishardiki, farishtadek 
bo‘lgan Bingli ham Uikxemga endi jo‘nash kerakli-
gini aytishga majbur bo‘lardi.
Darsining uylanishi miss Binglining qalbini qat-
tiq yaralagan bo‘lsa-da, u Pemberliga borish im-
koniyatini qo‘ldan bermaslik uchun bu tuyg‘uni 
hech kimga aytmay qo‘ya qoldi. U Jorjianadan ilga-
rigidan ham hayratda edi, Darsiga hali ham yaxshi 
munosabatda bo‘lib, Elizabetga nisbatan esa o‘zini 
o‘ta ehtiromli tutardi. 
Jorjiana endi butunlay Pemberlida yashay bosh-
ladi. Va qizlar o‘rtasida Darsi umid qilgan yaqinlik 
bor edi, ular hatto bir-birlarini juda yaxshi ko‘rardi-
lar. Boshida Jorjiana Elizabetning akasi bilan quv-
noq va qiziqqonlik bilan gaplashayotganidan biroz 
qo‘rqib turgan bo‘lsa, endi Elizabetni juda yaxshi 

---

403
ko‘rib qolgan edi. U o‘zi doimo g‘oyatda hurmat va 
muhabbat bilan munosabatda bo‘lgan odam endi 
Elizabetning quvnoq hazillariga sabab bo‘layotgan 
edi. Va qiz asta-sekin ilgari hech uning xayoliga 
kelmagan bir narsaga aqli yetdi: qiz bola akasiga 
qi lishga haddi sig‘magan munosabatni ayol kishi 
eriga qila olar ekan. 
Jiyanining Elizabetga uylanishi ledi Ketrinni 
g‘oyatda g‘azablantirdi. U kutilayotgan to‘yga taklif 
qilib jo‘natilgan xatga javobida o‘zini qo‘yib yubor-
di. Javobda, ayniqsa, Elizabet haqiga, shunchalik 
haqoratli so‘zlar bor ediki, ancha vaqtgacha Ro-
zingsga borish orqaga surildi. Lekin keyinchalik, 
Darsi Elizabetning iltimosi bilan arazni yig‘ishtirib 
qo‘yib, yarashishga rozi bo‘ldi. Ledi Ketrin tomondan 
biroz tixirlikdan so‘ng, jiyanini juda yaxshi ko‘rgani 
sababmi, uning xotini o‘zini qanday tutayotganiga 
qiziqishi ustun kelibmi, axiri yoshlarga nisbatan 
yumshoq munosabatda bo‘la boshladi. Va shu da-
rajaga yetdiki, nafaqat bu yerga munosib bo‘lmagan 
beka bilan, balki uning Londondan amma-xolalari-
ning kelishlari bilan ham bulg‘angan bo‘lsa-da, ledi 
Ketrin Pemberliga ham keladigan bo‘ldi.
Yosh kelin-kuyov Gardinerlar bilan juda iliq mu-
nosabatda qolishdi. Darsi ham, xuddi Elizabetdek, 
ularni juda yaxshi ko‘rardi. Ikkovi ham Elizabetni 
Derbishirga olib kelib, ularning birga bo‘lishlari-
ga sabab bo‘lgan insonlardan bir umr minnatdor 
bo‘lishdi.
(Tamom)

---