Uo‘K: 62(075) kbk

7.6-rasm. Elektr payvandchining niqobi (a), qalqon-niqob (b) va bosh- qalqon-niqob (d).
Elektr payvandchining maxsus kiyimi. Maxsus kiyim (kurtka va shimlar yoki kombinezon, shuningdek, qo‘lqoplar) qalin bre- zent, so‘kna, asbestli gazlama va boshqa ashyolardan tayyorlana- di. Shim pochalari tushirib kiyiladi, kurtka esa shim ichiga kiri- tilmaydi. Erigan metall bo‘laklari tushib qolmasligi uchun kurtka cho‘ntaklari klapanli bekiladigan bo‘lishi kerak. Kurtkaning bar- cha tugmalari solingan bo‘lishi kerak. Rezina kiyim, poyabzal va qo‘lqoplarda juda murakkab sharoitlardan tashqari hollarda ishlab bo‘lmaydi, chunki metall uchqunlari rezinani teshib o‘tadi. Bosh kiyimning soyaboni bo‘lmasligi kerak, poyabzalning tagqis- mi rezinadan bo‘lishi kerak.

2. Qirralarni payvandlashga tayyorlash

Payvand konstruksiyalar tayyorlash uchun mo‘ljallangan metall ifloslangan yoki deformatsiyalangan bo‘lsa, u oldindan tozalanadi va to‘g‘rilanadi. Kuyindi, zang va boshqa iflosliklar chok metali- ga tushib, metalning mustahkamligini pasaytiradi, g‘ovaklar, qo‘shilmalar, shlaklar, qatlamlar va boshqalarning hosil bo‘lishi uchun sharoitlar yaratadi.
Payvandlashdan oldin detallarning chetlari (chizmalarda ko‘zda tutilgan bo‘lsa) kesiladi, payvand birikma turiga moslab
qiyalanadi va tozalanadi. Qirralarni kesish payvand birikmani tu- riga qarab bajariladi (7.2-jadval).

2. 
   ­jadval
   

Payvand birikma turi	Uchma-uch	Tavrli	Ustma-ust	Burchakli
Qirralarni tayyorlash geometrik	S=1:3	S= 2:12 55° S=12:30	S=	S=5:60
shakli	2 – 8 2 – 8		2:20	S=5:60
	3 – 26
	S = 12:60

Qirralarni payvandlashga tayyorlash geometrik shakllarining elementlari (7.1.7-rasm): chokning ochilish burchagi ^ ; payvand-

lanayotgan qirralar orasidagi oraliq a; qirralarning o‘tmaslangan masofasi S₂; yo‘g‘onligida farq bo‘lgan listlarni payvandlashda listni qiya qirqish uzunligi h; qirralarning bir-biriga nisbatan surilishi ^ dir.