Uo‘K: 53(072) kbk

3.88. 
O‘lchash 
asbobining 
keltirilgan 
xatoligi 
–
приведеннаяпогрешностьизмерительногоприбора - the resulted 
error of the measuring device -
absolut xatolikning o‘lchanayotgan 
kattalikning normallashtirilgan qiymati xn ga nisbati bilan aniqlanadi
:
𝛾 =
∆𝑋
𝑋
𝑛
∙ 100% =
𝑥
𝑜′𝑙
−𝑥
ℎ
𝑋
𝑛
∙ 100%
. Keltirilgan xatolikning qulayligi shundan 
iboratki, u ko‘p chegarali o‘lchash vositalari uchun ham bir xil qiymatga 
egadir. Shuning uchun ham bu xatolik o‘lchash vositalari xossalarini 
normallashtirishda qulay hisoblanadi. 
3.89. O‘lchash asbobining nisbiy xatoligi – относительная 
погрешность измерительного прибора- relative error of the 
measuring device -
absolut xatolikning o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy 
qiymati 
h
X
ga nisbati bo‘lib

harfi bilan belgilanadi: 
𝛿 =
∆𝑋
𝑋
ℎ
∙ 100% =
𝑥
𝑜′𝑙
−𝑥
ℎ
𝑋
ℎ
∙ 100%.
Ammo nisbiy xatolik o‘lchash asboblari aniqligini o‘lchash 
diapazonining faqat berilgan nuqtasidagina baholaydi. O‘lchash asbobining 
butun ishchi diapazoni bo‘yicha aniqligini baholash uchun esa keltirilgan 
xatolik tushunchasidan foydalaniladi.

---

115
3.90. 
O‘lchash 
asbobining 
normallashtirilgan 
qiymati 
–
нормированное значение измерительного прибора - normalized value 
of the measuring device -
uning ishchi diapazonidagi yoki shkalasidagi eng 
katta qiymati. Masalan, voltmetrlarning o‘lchash chegarasi 0 – 50 
V
bo‘lsa, 
bunday voltmetr uchun 
xn 
= 50 
V
ga teng, bordiyu boshqa bir voltmetrning 
o‘lchash chega-rasi –3 
V
dan +3 
V
gacha bo‘lsa, bunday voltmetr uchun
xn 
= 6 
V
ga teng bo‘ladi.