Uo‘K: 53(072) kbk

3.82. O‘lchanadigan fizik kattalik – измеряемая физическая 
величина - en measurand
- o‘lchash masalasining asosiy maqsadiga mos 
bo‘lgan o‘lchashga mo‘ljallangan, o‘lchanadigan yoki o‘lchangan fizik 
kattalik. 
3.83. O‘lchash vositasining o‘lchash mexanizmi – измерительный 
механизм средства измерений – Measuring mechanism of measuring 
instruments - 
elektromexanik o‘lchash vositasi ko‘rsatgichi siljishini 
ta’minlaydigan elementlarining majmuasi. 
3.84. O‘lchash 
– 
измерение- measurement -
maxsus texnik vositalar 
yordamida tajriba yo‘li bilan fizik kattalikning qiymatini aniqlash. O‘lchash 
deb, o‘lchanadigan kattalikni fizikaviy kattalik yordamida xuddi shu turdagi 
birlik sifatida qabul qilingan miqdor bilan taqqoslash natijasiga aytiladi. Har 
qanday o‘lchash o‘lchanayotgan kattalikning ishlatish, o‘zgartirish, uzatish 
yoki qayta ishlashlar uchun qulay shakldagi ifodasini aniqlashdir. 
3.85. O‘lchash asbobi – измерительный прибор - en measuring 
instrument
- belgilangan o‘lchash doirasida (diapazonda) o‘lchanadigan 

---

114
fizik kattalik qiymatini qulay ko‘rinishda olish uchun mo‘ljallangan o‘lchash 
vositasi. 
3.86. O‘lchash asbobining aniqlik sinfi – класс точности 
измерительного прибора - accuracy class of the measuring device - 
keltirilgan xatolikning eng katta ruxsat etilgan qiymati. 
Keltirilgan 
xatolikning ruxsat etilgan qiymati bo‘yicha barcha o‘lchovlar va o‘lchash 
asboblari aniqlik sinfiga bo‘linadi
.
3.87. 
O‘lchash asbobining absolut xatoligi– абсолютная 
погрешность измерительного прибора - absolute error of the 
measuring device -
o‘lchanayotgan kattalikning o‘lchash asbobida 
o‘lchangan qiymati 
(𝑥
𝑜
′
𝑙
)
bilan shu kattalikning namuna asbob yordamida 
aniqlangan haqiqiy qiymati 
(𝑥
ℎ
)
orasidagi farq bo‘lib, o‘lchanayotgan 
kattalik birligida ifodalanadi, ya’ni: 
∆𝑥 = 𝑥
𝑜
′
𝑙
− 𝑥
ℎ
.
Absolut xatolikning 
teskari ishorasi bilan olingan qiymati tuzatma deb ataladi.
Absolut xatolik 
o‘lchash aniqligini yetarli darajada baholay olmaydi. Haqiqatan ham
absolut xatolikka ega bo‘lgan 5 
A
va 1 
A
li ampermetrlar har xil aniqliklarga 
ega. O‘lchash aniqligi to‘g‘risida to‘laroq ma’lumotni nisbiy xatolik 
tushunchasi beradi.