Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

Yozuvlar. Qadimgi Rim tarixiga oid turli yozuvlar saqlanib 

qolgan.  Hujjatli  manbalar  haqida  antik  mualliflar  asarlarini 

o‘qib ma’lumot olish mumkin. O‘n ikki jadval qonunlari matn-

larining parchalari huquqshunos va boshqa mualliflar asarla-

rida mavjud, lekin bunday yodgorliklar juda kam. Tarixchilar-

ning asarlarida shartnomalar, qonunlar saqlanib qolgan. 

Rimning imperiya davridan imperatorlarga bag‘ishlangan 

yozuvlar, qabr toshidagi yozuvlar, katta inshootlar devorida-

gi yozuvlar, imperator farmonlari, senat qarorlari (mil.avv. III 

---

459

yildagi agrar qonun, manisipiylar to‘g‘risidagi Yu. Sezar qo-

nuni), Vespasianning hokimiyati tog‘risidagi senat qarori, An-

toninlar davridagi kolonat munosabatlari to‘grisidagi hujjat-

lar, xudolarga murojaat va boshqalar. Jami 10 mingga yaqin 

hujjatlar saqlanib qolgan. Misrning Rim imperiyasining turli 

bosqichlaridagi hayoti to‘g‘risida ma’lumot beradigan papirus 

yozuvlari Misrda topilgan. Rim tarixiga oid manbalardan biri 

qadimgi tangalar hisoblanadi. 

Rim mifologiyasi, falsafa, adabiyot, komediya kabi yozma yod-

gorliklari bizgacha juda katta miqyosda yetib kelgan. Shu bilan 

birga, Rim imperiyasi qaramog‘ida bo‘lgan Italiyadan tashqari

 

Yevropaning boshqa hududlarida, Osiyo, Afrikada

 ko‘p miqdor-

da me’moriy inshootlar: saroy-ibodatxona, mudofaa inshootlari 

qoldiqlari, ko‘p riklar, portlar saqlanib qolgan.