Mavzu: Arxeografiya to'g'risida tushuncha

NAMANGAN DAVLAT UNVERSITETI IJTIIJTIMOIY FAKULTET TARIX YO'NALISHI TRX-CU-19 GUGURUHI ABDUABDUSATTOROV JAMSHIDNING "MUZEYSHUNOSLIK VA ARXIVSHUNOSLIK" FANIDAN TAYYOTAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Arxeografiya to'g'risida tushuncha

• Reja:
• Arxeografiya tushunchasi
• Arxeografik to'plam mavzusini tanlash
• To'plamni ish rejasi

Arxeografiya (arxeo... va yun. qrapho – yozaman) – yordamchi tarix fani; qoʻlyozma manbalarni qayta ishlash usullari va ularni nashrga tayyorlash bilan shugʻullanadi. Tarixiy manbalarni nashr qilish birinchi marta Gʻarbiy Yevropada paydo boʻlgan (15-asr). Oʻrta asr tari-xiy manbalarining birinchi tanqidiy nashri 16-asrda paydo boʻldi. Oʻzbekiston bir necha ming yillik davrni oʻz ichiga olgan boy arxeografik material (ta-rixiy hujjatlar, qoʻlyozma) larga ega. A.ning namunalari Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik institutida, arxiv va muzeylarda toʻplangan.

• Arxeografiya (arxeo... va yun. qrapho – yozaman) – yordamchi tarix fani; qoʻlyozma manbalarni qayta ishlash usullari va ularni nashrga tayyorlash bilan shugʻullanadi. Tarixiy manbalarni nashr qilish birinchi marta Gʻarbiy Yevropada paydo boʻlgan (15-asr). Oʻrta asr tari-xiy manbalarining birinchi tanqidiy nashri 16-asrda paydo boʻldi. Oʻzbekiston bir necha ming yillik davrni oʻz ichiga olgan boy arxeografik material (ta-rixiy hujjatlar, qoʻlyozma) larga ega. A.ning namunalari Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik institutida, arxiv va muzeylarda toʻplangan.

Arxeografiya – arxiv hujjatlarini nashr qilishga tayyorlashning qoida va usullarini o’rgatadigan fan. Hujjatlarni e’lon qilish tarix fanining rivojlanishida muhim rolp o’ynaydi. Arxivlar, ilmiy-tadqiqot institutlari tomonidan tayyorlab nashr qilingan hujjatlar to’plamlari tarixni chuqur o’rganishga, haqiqatni tiklashga yordam beradi. Bunday hujjatlar to’plamlari tarixchilar tomonidan ilmiy asarlar yozishda muhim manba hisoblanadi. Hujjatlar to’plamlarining tarix fani taraqqiyotida, tarixchilar ilmiy-ijodiy faoliyatida o’rni va ahamiyati beqiyosdir. Hujjatlar to’plamini tayyorlash mavzu tanlash va reja tuzishdan boshlanadi.
Arхеоgrafiya – arхiv hujjatlari va bоshqa tariхiy manbalarni
nashrga tayyorlashning qоida va usullarini o‘rgatadigan
fandir.“Arxeografiya” atamasi yunon tilidan olingan bo‘lib, “arxeo” – qadimgi va “grafos” – yozaman, deb tarjima qilinadi. Arxeografiya ko‘makchi tarix fanlaridan biri bo‘lib, yozma tarixiy yodgorliklar, shu jumladan, arxiv hujjatlarini nashr etish uslublarini o‘rgatadi. Qadimgi yozma yodgorliklarni tavsiflash va ularni nashr etish arxeografiya fanining asosiy vazifasi hisoblanadi Tarixiy manbalarni nashr qilish birinchi marta G‘arbiy Yevropada XV asrda paydo bo‘lgan . O‘rta asr tarixiy manbalarining birinchi tanqidiy nashri XVI asrda paydo bo‘ldi. O‘zbekiston bir necha ming yillik davrni o‘z ichiga olgan boy arxeografik material (tarixiy hujjatlar, qo‘lyozma) larga ega. Arxeografiyaning namunalari O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik institutida, arxiv va muzeylarda to‘plangan.1