Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

3.  Afinada  Pisistrat  tiraniyasi  (Mil.avv. 560–527-yillarda 

Afinani  boshqardi).

  Solon islohotlari barcha ijtimoiy muam-

molarni  yecha  olmadi.  Afinada  keskin  ichki  siyosiy  kurash 

boshlandi.  Tez  orada  kuchli  ijtimoiy  ziddiyatlar  Afinada  Pi-

sistrat tiraniyasining o‘rnatilishiga olib keldi. Mil.avv. 560-yil 

zodagonlardan biri Solonning qarindoshi Pisistrat (mil.avv. 

560–527-yillar) qattiq kurash natijasida hokimiyatni bosib oldi 

va o‘zining tiraniya shaklidagi shaxsiy hokimiyatini o‘rnatdi. 

Afi naning eng kambag‘al aholisi o‘z siyosiy huquqlarini kengay-

tirish va yer mulkini taqsimlashdan umidvor bo‘ldi. Shu sabab-

---

372

li ular Pisistrat tiraniyasini qo‘llab-quvvatladilar. U dastlab eng 

muhtoj kichik yer egalariga davlat xazinasidan yordam ko‘rsat-

di. Qishloq kambag‘allari uchun soliqlar majburiyatini yengil-

lashtirdi. Qishloq jamoalari huquqini kamaytirdi. Yer egalarini 

Afinaga sudga kelishdan qutqarib, qishloq joylarida sudyalarni 

tayinladi. U fuqarolardan qurollarini tortib olib, o‘z hokimiyati-

ni mustahkamladi. Fuqarolar daromadiga soliq joriy qildi. Bu 

o‘rta hol dehqonlarni og‘ir ahvolga solib qo‘ydi. 

Pisistrat dengiz savdosining rivojlanishiga shart-sharoit 

yaratdi. U Kichik Osiyoda Dardanel bo‘g‘oziga chiqadigan 

muhim nuqtani bosib olib, Afinaning Qora dengizga boradigan 

dengiz  yo‘llari  ustidan  nazoratini  o‘rnatdi.  Afinada  savdo-hu-

narmandchilikni rivojlantirish maqsadida bir qancha jamoat 

inshootlari  qurilishini  amalga  oshirdi.  Pisitrat  davrida  Afina 

akropolida  Afina  Pallada,  Pifiyalik  Apollon  Elevsinada  ibodat-

xonalari va yangi bozor qurildi. Pirey portining qurilishi davom 

etdi, 9-quvurli suv o‘tkazgich barpo etildi, bu suv quvuri milo-

diy 18 asrgacha ishlatildi. Pisistrat yollanma qo‘shinni tashkil 

qildi, hosilning o‘ndan bir miqdorida soliq joriy qilindi. Solon 

joriy etgan o‘zgarishlar saqlab qolindi, lekin Pisistrat boshqa ti-

ranlar bilan juda yaqin aloqa o‘rnatdi. Shoirlar va rassomlarga 

homiylik qildi. Uning farmoyishi bilan Afinada xalq qo‘shiqchi-

lari to‘planib, ularning so‘zlaridan Gomerning mashhur «Iliada» 

va «Odissey» poemalari yozib olindi. 

Pisistratning tadbirlari eski urug‘ zodagonlarining mavqeyiga 

putur yetkazdi. Ularning ko‘p vakillari Afinadan quvg‘in qilin-

di. Mil.avv. 527-yilda Pisistratning vafotidan so‘ng o‘g‘illari Gip-

pey va Gipparx Afina hokimlari bo‘ldilar. Bu vaqtda kuchli Fors 

davlati Kichik Osiyoni bosib olib, Egey dengizidan Qora den-

gizga  boradigan  yo‘llarni  egallab  oldi.  Afina  dengiz  savdosiga 

katta  putur  yetdi.  Natijada  Afinaga  chetdan  g‘alla  olib  kelish 

vaqtinchalik uzilib qolib, oziq-ovqat mahsulotlari qimmatlash-

di. Tabiiyki, bu aholining noroziligini keltirib chiqardi. Aholi Pi-

sistratning o‘g‘illari hokimiyatini ag‘darib tashladi.