Uo‘K 35. 9: 632. 9(575. 12) Kbk 42. Z—74

Download 112,94 Kb.

bet	15/26
Sana	28.06.2022
Hajmi	112,94 Kb.
	#715570

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 26

Bog'liq
кўксидла

Sana	Namunalar
Hasharot tuxum naychasidagi tuxumlar soni
Andijon davlat universiteti botanika bog‘i	11.05.2013-y.	1	72
		2	143
		3	99
		4	188
		5	125
		6	97
		7	113
		8	106
		9	124
		10	132
	12.05.2014-y.	1	121
		2	-
		3	80
		4	79
		5	51
		6	92
		7	52
		8	32
		9	-
		10	10

Yetilgan tuxumlar ovalsimon ko‘rinishga ega bo‘lib, binoku- lyar ostida qaralganda, tarkibidagi sariqlik moddasi aniq ko'rinadi. Tuxumlaming o‘rtacha uzunligi 0,6-0,9 mm, eni 0,4-0,6 mm atro- fida boTadi.
Tuxum naychalarida tuxumlar bir-birlariga zich bogTanib uzum shingiliga o‘xshash shaklda boTadi. Tuxumlar rivojlangan sari ular-

79

da bo‘lg‘usi lichinkaning ba'zi organlari paydo bo‘layotganligim ko‘rish mumkin. Tuxum naychalarida tuxumlaming embrional rivoj lanishi boshlanib, ularning bir tomonidagilaridan yosh lichinkaning ko‘zlari paydo bo‘layotganligi yaqqol ko‘rinadi. Vaqtlar o‘tgan san lichinkaning ko‘krak, qorin qismlari paydo bo‘la boshlaydi. Em brional rivojlanishning jadal borishi tuxumdagi zaxira oziq mod dalarning asta-sekin kamayib borishi bilan xarakterlanadi. Tuxum- dagi embrional rivojlanish oxirlagan sari uning tiniqligi ortib boradi. Tiniqlik tuxumdagi zaxira moddalarning asta-sckin sarflanib borish natijasida yuz berishi mumkin. Tuxumdagi tiniqlik ko‘z tomonidan boshlanadi va bu tiniqlik keyinchalik dum tomongacha surilaveradi. Gavdadagi tiniqlik dastlab uchburchak tarzda hosil boTib, u asta- sekin kengayib boradi (Andijon, 2019; Sobirov).
Andijon viloyati sharoitida tol namatsimon qurti may oyining o‘rtalarida (15.05.2012y.) tuxum qo‘yishga kirishadi. 2013-yilgi tadqiqotlarda tuxum qo'yish jarayoni ancha kechikib, iyun oyi- ning birinchi o‘n kunligida boshlanadi. Laboratoriya sharoitida esa mayning dastlabki haftasida tuxum qo‘yishga kirishadi. Qo‘yilgan tuxum urg‘ochi hasharotning jinsiy yoTida turgan paytidayoq undan lichinka chiqish boshlanadi. Jarayon quyidagicha sodir boTadi: tu- xum tug‘ayotgan urg‘ochi hasharot qorin qismini asta toTqinsimon harakatlantirib tuxumni tashqariga chiqara boshlaydi. Urg‘ochilik jinsiy a’zosidan chiqayotgan tuxum uchki tomoni biroz uchli yalti- roq ko‘rinishiga cga boTib, tuxumning yarmi chiqib boTgach tuxum po‘chog‘ida o'zgarishlar sodir boTa boshlaydi. Bu o‘zgarishlar tuxum po‘chog‘ini asta bujmayishi, taranglashishi oqibatida ho- sil boTib, nihoyat tuxumning uchki tomonida chok paydo boTadi. Ushbu chokning yirtilishi bilan undan bo‘lg‘usi lichinkaning avval bitta, keyin ikkinchi mo‘ylovlari tashqariga chiqadi. Mo‘ylovlari tashqariga chiqqach, endi navbat oyoqlariga keladi. Tuxum po‘chog‘idan mo‘ylovlari va bosh qismi ko‘ringach, lichinka ha-

80

i <1 nli yana kuchayib oxiri u tuxum po‘chog‘idan ozod bo‘lgach, n r idan ajraladi. Shunisi diqqatga sazovorki, urg‘ochi tug‘ayotgan in'iiinlar bir-biriga yopishganday boTib, birin-ketin chiqa bosh- lii\di. Urg‘ochilik jinsiy a'zosidan tuxum tashqariga chiqib, uni li- । Imika yorib tuxum po‘stidan ajralishgacha bo‘lgan vaqt 20 minut- ilmi 39 minutga qadar davom etadi (diagrammaga qarang).

Download 112,94 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: