|
BOSHLANG‘ICH SINF ONA TILI DARSLARINING SIFAT VA SAMARADORLIGINI
OSHIRISHDA INNOVATSION METODLARDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI
Yoqubova Bonuoy Alisher qizi,
BuxDUPI 1-bosqich magistranti
Annotatsiya:
Ushbu maqolada boshlang‘ich sinf ona tili darslarida sifat samaradorlikni oshirishda
innovatsion metodlardan foydalanishning ahamiyati, fanlararo integratsiya, innovatsion metodlarni
qo‘llashda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining imkoniyatlari ko‘rsatilgan. Shuningdek,
“Bingo”, “Bilag‘on “ metodlari tavsiya etilgan va ahamiyati asoslangan.
Kalit so‘zlar:
innovatsiya, metod, innovatsion usullar, pedagogik yangilik, texnologiya,
integratsiya
Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidir.
56
A. Avloniy
O‘qituvchi innovatsion yondashuv asosida eng avvalo darsni to‘g‘ri va sifatli tashkil etishi
lozimdir. Innovatsion faoliyatda dars jarayonida pedagogik texnologiya va pedagogik yangiliklar;
o‘qitishning yangi usul va metodlarining yaratilishi va qo‘llanishi o‘quv jarayonining samarali va sifatli
tashkil etilishini ta’minlaydi.
Pedagogik yangilik – pedagogik faoliyatda ilgari ta’lim jarayonida noma’lum bo‘lgan
o‘zgarishlarni kiritish orqali ta’lim va tarbiyaning nazariya va amaliyotini boyitish va uni rivojlantirish
vositasidir.
Pedagogik texnologiya – “pedagogik maqsadlarga erishishda foydalaniladigan barcha shaxs,
amaliy va uslubiy vositalarning tizimlashgan majmui va ularning faoliyat ko‘rsatish tartibi”. (Klarin
M.V.)
Darhaqiqat, zamonaviy pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayonining samaradorligini oshiradi,
o‘quvchilarda bilim olishga ishtiyoq va qiziqishni oshiradi, bilimlarni mustahkamlab, ularni amaliyotda
erkin qo‘llash ko‘nikma va malakalarini shakllantiradi. Bolaning tafakkuri endi shakllanib kelayotgan
boshlang‘ich sinflarda o‘qituvchining mahorati, uning pedagogik texnologiyalarni ta’lim jarayoniga
mohirona tatbiq qila olishi, ta’limning yangi-yangi usul va metodlarini izlashi, pedagogik tajribalardan
ijodiy foydalana olishi juda muhimdir.
Shuningdek,
o‘quv jarayoniga pedagogik yangiliklarni kiritish, ta’limda
pedagogik
texnologiyalarni o‘rinli qo‘llash, turli innovatsion usul va metodlardan foydalanish, samaradorlikni
oshirish uchun tinimsiz izlanish bugungi kunning ehtiyojiga aylandi.
Ma’lumki, bugungi kunda dars jarayonida “Qora quti”, “Klaster”, “Aqliy hujum”,
“Videotopishmoq“, “Muzyorar” hamda ta’lim vositalari bo‘lgan grafikli organayzerlardan: “Nilufar
guli”, “Baliq skeleti”, “Venn diagrammasi”, “BBB” texnologiyalaridan o‘quv jarayonini tashkil etishda
foydalanilmoqda. Mazkur maqolada dars jarayonining samarasi va sifatini ta’minlashga xizmat qiluvchi
yana bir nechta innovatsion metodni tavsiya qilamiz. “Bingo” interfaol o‘yini o‘quvchilar bilan guruh
asosida ishlashga, mavzuning tezkor va puxta o‘zlashtirilishga xizmat qiladi. O‘yinning afzalligi
quyidagi jihatlar bilan belgilanadi:
1.
O‘quvchilarda jamoa bo‘lib ishlash ko‘nikmasi shakllanadi.
2.
Mavzuni o‘zlashtirishga sarflanadigan vaqt tejaladi.
3.
O‘tilgan mavzu o‘yin orqali o‘zlashtiriladi.
“Bingo” metodini qo‘llash jarayonida quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:
-
sinf o‘quvchilari bir nechta (5-7 ta) guruhga bo‘linadi;
-
o‘tilgan mavzu bo‘yicha guruhlarga bir xil topshiriq beriladi;
-
o‘qituvchi topshiriqni guruhlarga tarqatib, o‘yin shartini tushuntiradi;
-
berilgan topshiriqqa qaysi guruh javob bersa, o‘qituvchi shu guruhga aytgan savolini topshiradi;
-
qaysi guruh berilgan topshiriqni birinchi bo‘lib bajarsa, o‘yin g‘olibi bo‘ladi;
-
birinchi bo‘lgan g‘olib guruh o‘yinda ishtirok etmay turadi va o‘yin
g‘oliblari
ketma-ket aniqlanib, ballar qo ‘yib boriladi.
Bu interfaol metoddan faqat guruhda ishlash vaqtida emas, o‘tilgan mavzuni so‘rashda, yangi
mavzuni mustahkamlashda, umumlashtiruvchi, takrorlash darslarida ham foydalanish mumkin.
Xulosamiz shuki, dars samaradorligini oshirishda o‘qitish metodlarini to‘g‘ri tanlash, ona tili fanining
amaliy yo‘nalishidan kelib chiqib o‘ylab fikr yuritish hamda kreativlikni oshirish, o‘quvchilarni izlanish,
ijodiy faoliyatga yo‘llash, til vositalarini tushungan holda hukm chiqarish va fikr-mulohazalarini himoya
qilish, topshiriqlarni zavq bilan bajarish imkonini beradi.
Bugungi kun bolalari telefon, planshet va kompyuterda ishlash ko‘nikmasiga ega. O‘quvchilarni
darsga qiziqtirish, mavzuni puxta va chuqur o‘zlashtirishga ko‘maklashish ayni kundagi dolzarb
masaladir, bunda bizga “Lepbuk“ metodi yordam beradi. Bunda o‘yin lahzasi hamda internetdagi o‘yin
ichida o‘yin mavjud. “Lepbuk” inglizcha “Lapbook” so‘zidan olingan bo‘lib, tizza-kitobcha yoki qat-
lam-kitob ma’nosini bildiradi. Lepbuk – tizimlashtirilgan va har xil dizaynlashtirilgan ma’lumotlarni o‘z
ichiga olgan tematik yoki istalgan biror mavzuda o‘quvchilar uchun tayyorlangan interaktiv papka.
Lepbuk o‘quvchilarga turli xil tabiiy hodisalar, narsalar, his-tuyg‘ularni aytib berish va ko‘rsatish uchun
ajoyib imkoniyat! Kitob, shuningdek, turli xil ta’limiy o‘yinlar va jumboqlarni ham o‘z ichiga olgan. Bu
kitobni ma’lum darsda qo‘llash boshqa fanlar bilan integratsiya uchun qo‘l keladi. Bundan tashqari kitob
turli jumboq va sirlarga to‘la ko‘plab cho‘ntak, topshiriq, daftarlarga ega bo‘lib, ular o‘z navbatida yosh
tadqiqotchilar va sirlilikni yoqtiruvchilarga juda ma’qul keladi.
57
1-rasm “Lepbuk” metodining tasviriy ko‘rinishi
Jumladan, mavzuga doir ingliz tilida lug‘at uchun sahifa ajratsa bo‘ladi, o‘quvchilar diqqatini
jamlash uchun “1 daqiqa ichida” o‘yini mavjud, bunda matematika, tabiat va kun yangiliklari borasida
turli tezkor savol-javoblarni o‘tkazsa bo‘ladi. Bilag‘on lepbuk kitobiga zamon talabi bo‘lgan Xalqaro
baholash tadqiqoti PIRLS yuzasidan matnlar va test namunalarini ham joylashtirsa bo‘ladi.
Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, axborot-kommunikatsiya tizimining yuksak darajada rivojlanib
borishi zamonaviy o‘qituvchi-pedagogning kompyuter texnologiyasidan xabardor bo‘lishi, tahlil qila
olishi va yangilik yarata olish darajasida bilimli va mahoratli bo‘lishini taqozo qiladi. Buning uchun
darsni tashkil etish jarayonida ko‘rgazmalardan foydalanish, texnik vositalarni dars jarayoniga tatbiq
etish, ta’lim oluvchilarni mustaqil va ijodiy ishlashga undash va pedagogik texnologiyalardan samarali,
maqsadga muvofiq foydalanish muhim va shart. Zero bir soat berilgan sifatsiz ta’lim kelajakka qilingan
xiyonatdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
