Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

2-MODUL
HAYOT FAOLIYATIDA YUZ BERADIGAN XAVFLI HOLATLARDA BEMORLAR VA SHIKASTLANGANLARGA BIRLAMCHI SHOSHILINCH
YORDAM KO‘RSATISH


MAVZU: JONLANTIRISH. YUQORI NAFAS YO‘LLARI ‘TKAZUVCHANLIGINI TIKLASH (GEYMLIX USULI)
Reja:
1. Jonlantirish va jonlantirish alifbosi haqida tushuncha.
2. Kattalarda va bolalarda jonlantirish texnikasining o‘ziga xos xususiyatlari.
3.Yurak-o‘pka reanimasiyasini o‘tkazish tartibi.
4.Yuqori nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligini tiklash (Geymlix usuli).
Tayanch so‘zlar: jonlantirish-reanimasiya, tyerminal holat, agoniya oldi, agoniya, klinik o‘lim, biologik o‘lim, “mushuk ko‘zi” simptomi, to‘sh suyagigining qilichsimon o‘sig‘i, sun’iy nafas byerish, yurakni yopiq massaj qilish, bemorda jeton mavjudligi, Geymlix usuli.
1. Jonlantirish va jonlantirish alifbosi haqida tushuncha.
Reanimasiya yoki jonlantirish – organizm hayot faoliyatini asliga keltirish hamda uni tyerminal holatdan chiqarib olishga qaratilgan chora-tadbirlar majmuasidir. Odam organizmidagi barcha organlar markaziy nyerv sistemasi orqali boshqariladi va nazorat qilinadi. Markaziy nyerv sistemasiga bosh miya va orqa miya kiradi. Odam organizmida barcha organlar ma’lum vazifalarni bajaradi. Ularning ichida hayot uchun eng zarur hisoblanganlari - bosh miya, yurak va o‘pkalardir.
Hayot bilan o‘lim o‘rtasidagi chegarani tyerminal holat deyiladi. Tyerminal holat 3 bosqichdan iborat:
1. Agoniya oldi holati (predagoniya).
2. Agoniya
3. Klinik o‘lim
Predagoniyada organizmdagi hamma moddalar almashinuvi buziladi, ichki a’zolar sekin-asta o‘la boshlaydi. Puls va nafas saqlangan, lekin sust holda bo‘ladi. Bu bosqich noaniq vaqt davom etadi.
Agoniya ichki a’zolarning zahiralari yig‘ilib, bemor hushiga kelishi mumkin. Puls va nafas hali bor. Bu bosqich qisqa vaqt davom etadi.
Klinik o‘lim nafas va puls yo‘qoladi, qon aylanishi to‘xtaydi. Klinik o‘lim nafas va puls to‘xtagandan boshlanib, 3-5 minut davom etadi. Klinik o‘limdan bemorni hayotga qaytarish mumkin. Chunki bunda hali miya qobig‘ining faoliyati saqlanib turadi. Agar tez yordam ko‘rsatilmasa, klinik o‘lim biologik o‘limga o‘tadi. Biologik o‘lim qaytmas jarayondir.