Universiteti iqtisodiyoti

Ragʻbat ijobiy natijaga yetaklamoqda.Soʻnggi yillarda amalga oshirilgan islohotlar tufayli sanoat boʻyicha mehnat unumdorligining jadal oʻsishiga erishildi. Bunga, birinchi navbatda, eksport qiluvchi korxonalarni har tomonlama qoʻllab-quvvatlash va ularning barqaror faoliyatini taʼminlash, iqtisodiyotning real sektorida resurs bazasini kengaytirish hamda investitsiyaviy faollikni oshirish, iqtisodiyotda energiya va resurslar sarfini kamaytirish, ishlab chiqarishga energiya tejaydigan texnologiyalarni keng joriy etish, xususiy tadbirkorlik subyektlarini qoʻllab-quvvatlashni kuchaytirish borasidagi chora-tadbirlar sabab boʻldi.
Sanoat ishlab chiqarishi tarkibida eng katta ulush ishlab chiqaradigan sanoat hissasiga toʻgʻri kelib, uning ulushi 2020-yilda 83,0 foizni, shuningdek, YAIM tarkibida sanoatning ulushi 28,5 foizni tashkil etdi. 2019-yilning mos davri bilan solishtirganda ishlab chiqaradigan sanoat tarkibida yuqori texnologiyali tarmoqning ulushi 1,9 foiz, oʻrta-yuqori texnologiyali — 22,4 foiz, oʻrta-quyi texnologiyali — 40,1 foiz va quyi texnologiyalisi 35,6 foiz boʻldi.
Jami ishlab chiqaradigan sanoat tarkibida mashina va asbob-uskunalar ishlab chiqarish, taʼmirlash hamda oʻrnatish, avtotransport vositalari, yarimtirkamalar va boshqa tayyor buyumlarni ishlab chiqarish sohasining ulushi — 19,4 foiz, metallurgiya sanoatining ulushi — 26,0 foiz, toʻqimachilik, kiyim, teri mahsulotlarini ishlab chiqarishning ulushi — 15,8 foiz, oziq-ovqat, ichimliklar hamda tamaki mahsulotlarini ishlab chiqarishning ulushi — 16,9 foiz, kimyo mahsulotlari, rezina va plastmassa buyumlarini ishlab chiqarishning ulushi — 6,9 foizni tashkil etdi. Bu mamlakatimizda sanoat tarkibini diversifikatsiya qilish borasidagi amalga oshirilgan chora-tadbirlarning ijobiy natijasi sifatida izohlanadi. Shuningdek, yaqin istiqbolda milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini taʼminlovchi sanoat tarmogʻini tarkibiy jihatdan oʻrganish, tahlil qilish va sanoat mahsuloti ishlab chiqarish uchun eng samarali tarmoqlarga alohida eʼtibor qaratish lozim.Prezident Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasida milliy iqtisodiyotda chuqur tarkibiy islohotlar orqali uzoq muddatli barqaror oʻsishni taʼminlashning qator muhim yoʻnalishlari belgilab berildi. Ulardan biri sifatida yangi eksport bozorlariga chiqish Hukumatning eng asosiy vazifalaridan ekanligi qayd etildi. Hozirgi kunda mamlakatimizda ishlab chiqarilgan, qayta ishlangan mahsulotlarning jahon bozorlaridagi ulushi sezilarli boʻlsada, uni yana-da oshirish imkoniyatlari mavjud. Milliy iqtisodiyotning eksport salohiyatini rivojlantirish va uning mahsulot tarkibini diversifikatsiya qilish oʻzaro aloqador boʻlgan ikkita omil guruhi orqali belgilanadi. Bir tomondan bu, tabiiy resurslar sohasidagi qiyosiy ustunliklar bilan tavsiflangan statik omillar boʻlib, ularning taʼsiri natijasida keyinchalik yuqori texnologik hamda yuqori darajada qayta ishlangan mahsulotlarga eʼtiborni kuchaytirishga imkon yaratiladi. Boshqa tomondan bu, innovatsiyalar va ilmiy-texnik yutuqlar bilan bogʻliq boʻlgan dinamik ravishda oʻzgarib turadigan raqobat ustunligi omillari hisoblanadi. Ularning birgalikda uzviy harakati natijasida milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligini oshirish, eksportning barqaror oʻsishini va umuman, iqtisodiyot rivojida ragʻbatlantiruvchi taʼsirni taʼminlashga erishiladi.Xulosa oʻrnida aytganda, milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini taʼminlash borasida soʻnggi yillarda mamlakatimiz hukumati tomonidan amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlar iqtisodiy oʻsishning barqaror poydevori sifatida xizmat qilmoqda. Jahon iqtisodiyotida pandemiyaning salbiy taʼsiri hali toʻliq bartaraf boʻlmaganligini hisobga olgan holda, milliy iqtisodiyotning yaqin istiqbolda barqaror yuqori oʻsish surʼatlarini taʼminlashda quyidagi yoʻnalishlar boʻyicha chora-tadbirlarni yana-da faollashtirishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz:
milliy iqtisodiyot tarmoqlarida ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik yangilash va diversifikatsiya qilish ishlarini yana-da faol davom ettirish;
sanoatda yuqori qoʻshilgan qiymatga ega boʻlgan mahsulotlar turini kengaytirish va sifat jihatidan raqobatbardoshlik darajasini oshirish;
inson kapitaliga investitsiyalar kiritishni faollashtirish orqali istiqbolda ilmiy sigʻimi yuqori boʻlgan mahsulotlar ishlab chiqarish koʻlamini kengaytirish;
iqtisodiyot tarmoqlarida faoliyat yurituvchi korxonalarning eksport va import tuzilmasini, ularning ishlab chiqarish salohiyatini rivojlantirish hamda eksport tarkibini diversifikatsiyalashga qaratilgan chora-tadbirlarni faollashtirish;
faol investitsiya siyosatini olib borish orqali muhim strategik ahamiyatga molik loyihalarni amalga oshirish, shuningdek, xorijiy kapitalni, avvalo, moddiy eksportga yoʻnaltirilgan va import oʻrnini bosuvchi ishlab chiqarishga jalb qilish;
milliy iqtisodiyot barqaror rivojining muhim omili sifatida yangi ish oʻrinlarini yaratish orqali aholining bandlik darajasini koʻtarish hamda mazkur jarayonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rolini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni yana-da ragʻbatlantirish.


Xulosa
Iqtisodiy barqarorlikning umumiy ta'rifi - bu iqtisodiyotning belgilangan darajadagi iqtisodiy ishlab chiqarishni qo'llab-quvvatlash qobiliyatidir. Barqarorlik kelajak avlodlarning ehtiyojlarini qondirish qobiliyatiga ziyon etkazmasdan bugungi kun talablarini qondirishga qaratilgan. Barqarorlik kontseptsiyasi asosan uchta asosiy ustunga ega: iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy.Barqarorlik korxonalarni yillar va o'n yillar davomida qarorlar qabul qilishga va foyda yoki zarardan tashqari boshqa omillarni hisobga olishga undaydi. Umuman olganda, korxonalar barqarorlik maqsadlarini belgilashlari va ular ustida ishlashlari kerak. Tomonidan belgilanadi o'z maqsadlariga erishgan biznes o'zini yashil yoki barqaror deb atashi mumkin.Biroq, barqaror ishlab chiqarishga o'tish bu korxonalar uchun juda murakkab jarayon. Samaradorlik va qayta tiklanadigan manbalarga yo'naltirilgan yuqori investitsiyalar sharoitida investorlarning daromadga bo'lgan kutishlarini to'g'rilash oson emas. Resurslarning barqaror rivojlanishiga sodiq qolgan korxona yaqin kelajakda mo''tadil daromadga ega bo'lishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, iqtisodiy barqarorlik deganda jamiyatning ijtimoiy, ekologik va madaniy jihatlariga salbiy ta'sir ko'rsatmasdan uzoq muddatli iqtisodiy o'sishga qaratilgan amaliyot tushuniladi. Korxonalar o'zlarining barqaror ehtiyojlarini chiqindilarni kamaytirish, energiya sarfini kamaytirish, adolatli savdo korxonalari mahsulotlarini xarid qilish va ularning jismoniy chiqindilarini imkon qadar kam miqdorda uglerod izlari bilan yo'q qilishni ta'minlash orqali qondiradilar.Savdo, siyosat va inson taraqqiyoti nuqtai nazaridan iqtisodiy sohadagi eng uzoq davom etadigan munozaralardan biri bu barqarorlik kontseptsiyasi. Barqarorlik masalalarida yuzaga keladigan asosiy savollardan biri bu moliyaviy foyda va ekologik mas'uliyatdir. Barqarorlik asosiy e'tibor suv, energiya, chiqindilar, ekologiya va oziq-ovqat omillaridan foydalangan holda olinadigan foydaning barqarorligi qiymatlariga va biznesning foydasiga, shuningdek kelajak avlodlarning ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan.Tashkilotimiz iqtisodiy barqarorlik xizmatlari doirasida mijozlarga xos auditorlik xizmatlarini ham taqdim etadi. Ushbu xizmatlar tufayli korxonalar yanada tezkor, yuqori sifatli va sifatli xizmatlarni xavfsiz, tezkor va uzluksiz ravishda taqdim etadilar.