Universiteti arxitektura fakulteti

13.5. Kóklemzarlаr aymaǵın vertikаl rejelestiriw
Kóklemzarlar aymaǵınıń vertikal rejelestiriliwiniń maqseti tómendegi tiykarǵı 
wazıypalardıń sheshiliwi bolıp tabıladı. 
-bar bolǵan relyeftan eń nátiyjeli dárejede paydalanıp, jasıl qurılısta joybarlanıp 
atırǵan obyektlerdiń mánili joybarlanıwı sheshimine erisiw ushın zárúr jaǵdaylarda 
onı ózgertiriw boyınsha jumıslardı ámelge asırıw;
-kóklemzarlаrdıń ósiwi ushın qolaylı sharayat jaratıw hám sonıń menen 
baylanıslı halda bar bolǵan ósimliklerdiń sırtqı bólimin bar imkaniyatlardan 
paydalanıp saqlaw; 
-sırtqı suwlardıń artıqshasın qarsılıqlarsız alıp taslawdı támiynlew.
Qala alleyalаrı hám bulvаrlаrınıń vertikаl rejelestiriliwi kóshe yamasa 
maydannıń ulıwma sheshimine muwapıq bolıwı lazım, sebebi alleyalаr yamasa 
bulvarlar olardıń ajıralmas bólegi bolıp tabıladı.

---

106 
Eger alleya jaylasqan maydannıń qıyalıǵı 10% ten artıq bolıp, alleyaǵa
azıraq 
qıyalıq beriletuǵın bolsa, alleya aymaǵınıń tómengi bólimi alleyalаr
shegaraları 
boyınsha tirgek diywallardıń qurılısı menen maydannıń dárejesinen bir qansha 
kóteriliwi múmkin. Alleynıń maydan dárejesinen imkáni bolǵansha kóteriliwi 
maydan hám alleyanıń ólshemlerinen, olar aymaqtıń joybar relyeflerinen hám 
maydan menen alleya ortasındaǵı qıyalıqlardan kelip shıǵadı.
Kóshelerde jaylasqan bulvarlardıń vertikal rejelestiriliwi de tap usınday 
alleyalarǵa uqsas, tolıǵı menen kósheniń ulıwmalıq sheshimine boysınadı.
Qala parklerindegi aymaqlardıń vertikal rejelestiriliwi alleya hám bulvarlardıń 
vertikal rejelestiriliwinen parıqlıraq basqa principler boyınsha ámelge asırıladi. Qala 
parkleri ádette úlken ólshemlerge iye bolıp, bar bolǵan kóklemzarlardan paydalanǵan 
halda tábiyiy suw háwizleriniń – dáryalar, kóller, teńizlerdiń jaǵalarında jaylastırıladı.