Universiteti arxitektura fakulteti

Qadaǵalaw sorawları 
1.
Qala seliteb aymaǵın rejeli shólkemlestiriw degenimiz ne? 
2.
Turaq–jay úyleriniń texnikalıq-ekonomikalıq kórsetkishlerine misal keltiriń
3.
Mikrorayon qurılıs sisteması haqqında túsindirip beriń. 

---

52 
VI BAP. QALA TRANSPORT INFRASTRUKTURASÍ 
6.1. Qala jol transportı hám kóshe jol tarmaǵı 
Xalıq punktleri kósheleri, ǵalabalıq jolawshı transportı, sırtqı transport 
inshaatları, transport qurallarına xizmet kórsetiw inshaatları tarmaqların jaylastırıw 
sistemasında eń kem waqıt hám ekonomikalıq qárejetler menen júk hám jolawshılardı 
tasıw imkánin támiynleytuǵın jeke sistema túrinde kózde tutıw lazım. 
Xalıq punktınıń transport sistemasın joybarlawda onıń basqıshpa basqısh, 
transport sistemasınıń tutaslıǵı hám xalıq punkti rawajlanıwdıń hár basqıshında 
kútiletuǵın transport hám jolawshılar aǵımın ótkiziwdi támiynleytuǵın rawajlanıwdı 
kózde tutıw múmkin.
Qabıl etilgen transport sisteması túpten qayta qurılmaǵanda da xalıq punktınıń 
esap múddetinen keyin ósiwi imkánin támiynlew kerek.
Transport sisteması keleshektegi kóshe háreketi aǵımları hám jolawshılar 
aǵımları haqqında esap maǵlıwmatları tiykarında joybarlaw kerek. Jasaw ornınan 
jumıs ornına shekem barıw ushın sarıplanǵan waqıt 90% miynetkeshler ushın (bir 
tárepke) tómendegilerden aspawı zárúr, min: 
Awıl xalqı punktleri ushın – 30
Sonı tómendegishe bolǵan qala xalqı punktleri ushın:
100 mıń adamǵa shekem - 30; 
101 nan 250 mıń adamǵa shekem – 35; 
251 nan 500 mıń adamǵa – 40; 
501 nan 1000 mıń adamǵa - 45.
1000 mıń adamnan artıq bolǵan qala xalqı punktleri hám aglomeraciyalar ushın 
eń kóp waqıt sarıplaǵan 55 minutqa deyin bolıwı kerek.
6.2. Qalalardıń kóshe-jol tarmaǵınıń rejeli quramı 
Qalalardıń kóshe-jol tarmaǵınıń jaylasıw rayonı transport magistralları tarmaǵı 
menen ózara baylanısqan tutas sistema sıyaqlı qáliplesedi. Tarmaq strukturası 
qalalardıń ulıwma rejeli strukturası hám ólshemleri, hám onıń bólimleriniń ózara 
jaylasıwı menen anıqlanadı. 

---

53 
Kóshe tarmaǵın shólkemlestiriwdiń tiykarǵı sxemaları tómendegilerden ibarat: 
-
Tuwrı múyeshli, olarǵa kóshe tarmaqlarınıń tuwrı múyesh astında ózara 
kesilisiwi tuwra keledi (máselen: kishi qalalarda):
-
Tuwrı tórtmúyeshli diagonallı: 
-
Radial –
qalqan
tárizli; 
-
erkin (kórkem kórinisli). 
11-súwret. Radial-qalqan magistral sxeması. 
a-
 
Tuwrı múyeshli rejelestiriw hám eki tárepleme háreketli; b-bir tárepleme háreketli, 
qala orayinda.