Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

19.3. Ilmiy-tadqiqot uslublari, izlanuvchi obyekt va o‘rganiluvchi predmet 
 
Ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil qilish va o‘tkazishda eng asosiy uslub-
laridan biri pedagogik kuzatuv bo‘lib hisoblanadi. Pedagogik kuzatuv oldindan 
puxta ishlab chiqilgan maxsus reja asosida amalga oshirilib, o‘z maqsad va 
vazifalariga ega bo‘lishi darkor. Pedagogik kuzatuvni ma’lum tartibda munta-
zam olib borilishi muhim shartlardan biridir. 
Pedagogik nazorat muayyan obyekt (sportchi, jamoa, mashg‘ulot, muso-
baqa va hokazo) ustidan ma’lum vazifa bilan belgilangan jarayonlar (mashg‘ulot 
hajmi, shiddati, sportchining funksional holati yoki uning o‘zgarishi va hokazo) 
bo‘yicha o‘tkaziladi. Har bir kuzatilayotgan jarayon statik qonuniyatlarga ko‘ra 
aniq isbot qilish uchun yetarli darajada o‘rganilishi kerak. 
Sport tizimida, jumladan sport o‘yinchilariga oid sport turlari doirasida 
ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil qilish dastavval shu turlar amaliyotiga xos turli 
yo‘nalishdagi ilg‘or tajribalarni o‘rganishni talab qiladi. Masalan, yetakchi 
trenerlar tajribasi, yetakchi sportchilar tajribasi, yetakchi jamoalar tajribalarini 
o‘rganish. Ushbu tajribalarni o‘rganish uslubiy jihatdan quyidagi tartibda 
amalga oshiriladi: 
1. Reja tuzish. 
2. Maqsad va vazifalarni belgilash. 

---

385 
3. O‘rganiladigan asosiy masalalarni belgilab olish. 
4. Olingan natijalarni statistik jihatdan umumlashtirish. 
O‘rganiladigan jarayonlar: 
-
 
adabiyotlarni tahlil qilish; 
- rejalashtirish hujjatlarini o‘rganish; 
- pedagogik kuzatuv; 
- treniroka mashg‘ulotlarini qayd etish; 
- so‘rovnoma o‘tkazish; 
- suhbatlar o‘tkazish; 
- mashg‘ulot va musobaqalar natijalarini (o‘yin malakalari soni, hajmi va 
samarasi) to‘plash; 
- kundalik daftarlarini o‘rganish.