Umurtqalilar zoologiyasi

Mavzuning maqsadi: O'zbekistonda keng tarqalgan va 
turli sistematik guruhlarga kiruvchi qushlar vakillarini kollek­ 
siya materiallari asosida aniqlagichlar yordamida o'rganish. 
Ishning mazmuni: Hozirgi kunda qushlar sinfiga 40 ta 
turkumga mansub bo'lgan 8500 dan ortiq turi kiradi. MDHda 
esa 24 ta turkumga kiruvchi 800 ga yaqin qush turlari uchray­ 
di. Respublikamizda qushlarning 432 ta turi borligi aniqlan­ 
gan. 
Qushlar ikkita kenja sinfga bo'linadi: 
1-kenja sinf. Birlamchi qushlar yoki kaltakesak dumlilar — 
Saururae. 
2-kenja sinf. Haqiqiy qushlar yoki yelpig'ich dumlilar — 
Omiturae. 
Birlamchi qushlar kenja sinfi vakillari qirilib ketgan. Ular 
yura davrida keng tarqalgan. Haqiqiy qushlar kenja sinfi o'z 
navbatida uchta katta turkumga bo'linadi: ko'krak tojsiz qush­ 
lar (Ratitae), pingvinlar (Impennes) va ko'krak tojU qushlar 
(Carinatae). 
Qushlami aniqlashga kirishishdan oldin tanasidagi pat-par 
qoplamining nomlarini va ulaming o'lchamlarini yaxshilab 
o'rganish lozim. Buning uchun 98-rasmdan foydalaniladi. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
98-rasm. Qushning tana qismlari va patlarining nomi: 
1-ustki tumshuq, 2 -og‘iz burchagi, 3-ostki tum shuq, 4-peshonasi, 5-boshining 
usti, 6-ensasi, 7-bo‘ynining orqa qism i, 8-yelkasi, 9-orqasi, 10-kichik qoquv pat­ 
lari, 11-beli, 12-dumining ustki qoplovchi patlari, 13-rul patlari, 14-katta qoquv 
patlari, 15-dumining osti, 16-orqa barm og‘i, 17-tashqi barm og‘i, 18-o‘rta barm og‘i, 
19-ichki barm og‘i, 20-iligi, 21-soni, 22-qom i, 23-qanotining tashqi qoplovchi pat­ 
lari, 24-ko‘kragi, 25-yelka patlari, 26-chakkasi, 27 -tom og‘i.