Umurtqalilar zoologiyasi

2 
ta bo'ladi. 
Dum umurtqalari sutemizuvchilarda ancha o'zgaruvchan. 
Masalan, gibbonlarda 3 ta, uzun dumli yashcherlarda 46 -49 
ta, tulkilarda 19 ta, quyonlarda 15 ta, orangutanglarda 3 ta, 
odamlarda 3—6 ta (odatda 4 ta) bo'ladi. 
Oyoqlar skeleti va ularning kamarlari 
Quruqlikda yashovchi to'rtoyoqli umurtqali hayvonlarda 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
yelka kamari asosan kurak, korakoid va o'mrov suyaklaridan 
tashkil topgan. Sutemizuvchilarda esa yelka kamarining ayrim 
suyaklari rivojlanmagan. Ulaming yelka kamari kurak va in- 
gichka o ‘mrov suyaklaridan tashkil topgan (113-rasm). Tulki- 
larda faqat kurak suyagi bo'ladi, o'mrov suyagi bo'lmaydi. 
113-rasm. Tulkining yelka kamari va 
oldingi oyoqlari skeleti: 
1-kurak suyagi, 2-kurak toji, 3-akromial 
o‘simta, 4-bo‘g‘im chuqurchasi, 5-korakoid 
o‘simtasi, 6-yelka suyagi, 7-tirsak suyagi, 8-bi- 
lak suyagi, 9-bilaguzuk suyaklari, 10-kaft suyak- 
lari, 11-barmoq falangalari. 
Kurak suyagi sutemizuvchilar uchun xarakterli uchburchak 
plastinka shaklida bo'lib, uzunasiga ketgan baland toj va toj- 
ning uchida akromial o'simtasi bo'ladi. Kurakning distal (pastki) 
uchida yelka suyagi uchun bo'g'in yuzasi ham bor. O'mrovning 
bir uchi tog'ay yordami bilan kurakka (akromial o'simtasiga) 
va ikkinchi uchi to'sh dastasiga birikadi. Korakoid suyagi sut 
emizuvchilarning ko'pchiligida embrion rivojlanishdagina 
bo'lib, keyinchalik kurakka korakoid o'simta shaklida qo'shilib 
ketadi. O'mrov suyagi tulkilar singari ko'plab yirtqichlar, tuy- 
oqlilar, xartumlilar va kitsimonlarda ham bo'lmaydi. Ko'pchilik 
xaltalilar, hasharotxo'rlar, qo'lqanotlilar, primatlar, kemiruv-