Umurtqalilar zoologiyasi

bo'linadi ( 
1 12
-rasm). 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
112-rasm. Tulkining umurtqalari (oldidan ko'rinishi): 
A - bo‘yin bo‘limi, В - ko‘krak bo‘limi: 1-umurtqa tanasi, 2-ustki yoy, 3-ostist 
o‘simta, 4-ustki yoylarni birikish yuzasi, 5-orqa miya kanali, 6-ko‘ndalang o‘simta, 7-
bo‘yin qovurg‘asining qoldig‘i, 8-qovurg‘a, 9-qon tomirlari uchun teshik, 10- 
qovurg‘a boshchasi, 11-qovurg‘a bo‘rtigi. 
Umurtqa tanasining old va orqa yuzlarida sutemizuvchilar 
uchun xarakterli bo'lgan yassi bo'g'im yuzalari (platitsel 
umurtqalar) bor, ular yumaloq tog'ay disklari -
menisklar 
bilan bir-biridan ajralgan. Bo'yin bo'limida ko'pchilik sut- 
emizuvchilardagidek yettita umurtqa bo'ladi. Birinchi bo'yin 
umurtqasi 
atlas 
yoki 
atlantning 
old tomonida ikkita birikuv 
yuzasi bor, u shu yuzalar yordami bilan bosh skeletining ikki- 
ta ensa bo'rtmasiga birikadi. Shuning uchun bosh skeleti atlas- 
ga nisbatan faqat vertikal tekislik bo'ylab harakat eta oladi, 
hamda atlas bosh skelet bilan birga ikkinchi bo'yin umurtqa- 
si -
epistrofeyning tishsimon o‘simtasida
ham aylana 
oladi. Epistrofeydagi tishsimon o'simta asUda atlasning ajral- 
gan tanasi hisoblanib, u epistrofeyga mustahkam birikkan. 
Epistrofeyning ko'ndalang o'simtalari kalta va kichik bo'lib, 
orqaga qayrilgan va ularda umurtqa arteriyasi uchun teshik 
bor. Yuqori yoki nevral yoylaming ustida kalta ostist o'simtalari 
bo'ladi. Qolgan bo'yin umurtqalari qovurg'a rudimentlariga 
205 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi